شاید کمتر کسی گل ماندگار و سرنوشت ساز خداداد عزیزی در بازی ایران-استرالیا را فراموش کرده باشد. شادی جمعی و خیابانی مردم بعد از پیروزی بر تیم فوتبال آمریکا را هم احتمالا یادتان هست. خواسته یا نا خواسته ، ما طعم طرفداری از یک فردیا گروه را تجربه کرده ایم وبه مذاقمان هم خوش آمده است.بعضی افراد هستند که هواداری شان خیلی پررنگ واستخوان دار است، تا جایی که هواداری تبدیل به بخش جدایی ناپذیر زندگی شان می شود. اما در فرهنگ لغت روان شناس ها ،هواداری یعنی چه وهوادار کیست؟ هواداری وفادارانه،حس وفاداری و تعلق خاطری ست که هوادارنسبت به شیئ یا شخص دارد. این وفاداری طیف گسترده ای را شامل می شود که می تواند کم رنگ یا پررنگ ،ضعیف یا قوی باشد.گروهی از روان شناسان ،حس وفاداری هواداران تیم های ورزشی را بررسی کرده وعوامل متعددی را تعیین کردند که برمیزان این وفاداری موثراست.البته نا گفته نماند که بعضی حرکات گروهی این هواداری و فادارانه را تهدید می کند.
روان شناسی هواداری
تفاوت وفاداری هوادارانه تیم های ورزشی با وفاداری تجاری دراین است که اگر کیفیت یک کالای تجاری از حد انتظار و استاندارد پایین بیاید ،میزان محبوبیت کالای مزبور کاهش می یابد،یا زبان خودمان دیگر خریدار نخواهد داشت. اما اگر یک تیم ورزشی حتی سال به سال ضعیف تر از قبل عمل کند،هوادارانش وفادارانه از تیم پشتیبانی و حمایت خواهند کرد.نویسنده ای به نام مارک کنراد، تیم (شیکاگو کابز) را مثال خوبی برای هواداری وفادارانه می داند.از سال 1945تا 2010 این تیم نه بخت حضوردربازی های جهانی را داشته و نه توانسته جایزه ای را تصاحب کند. با این حال ، هواداران این تیم پول زیادی صرف طرفداری ازتیم محبوب شان کردند.
روان شناسان متعددی، هواداری وفادارانه را بررسی کرده اند تا متوجه شوندچه عاملی باعث می شود به رغم شکست ها وسختی ها، فردی به یک هوادار وفادار تبدیل می شود و در عوض، شخصی به قول خودمان می شود (عضوحزب باد) کسی که همیشه طرفدار تیم موفق وپیروز است. ازجمله این روانشناسان می توان دن وان، رابرت پاسیکف و بی کینگ را نام برد. روان شناسان عوامل زیررا موجب محبوبیت هواداری وفادارانه می دانند:
سرگرمی طلبی
پیگیری نتایج یک تیم ورزشی موجب سرگرم شدن تماشا چیان می شود و همین سرگرمی، باعث هواداری پرو پا قرص یک فرد از تیم محبوبش می شود.
اعتبار و سندیت
پاسیکف روان شناس، اعتبار را (واقعی ومعنا داردانستن یک بازی) توصیف کرده است.
پیوند طرفدارانه
این نوع طرفداری وقتی رخ می دهد که فرد هوادار،خودش را جزئی از تیم دانسته و با اعضای تیم ،همذات پنداری می کند.
تاریخچه و سابقه تیم
تاریخچه وقدمت تیم های ورزشی،یکی از عوامل مهم در میزان هواداران،به خصوص وفادارانه اش است.نمونه اش هم تیم (سین سیناتی ردز)است که قدیمی ترین تیم بیسبال ایالت اوهایو در آمریکاست وطرفداران زیادی دارد.
وابستگی گروهی
افرادی که به طرفداری تیم خاصی مشغولند،عضو گروهی هستند که همگی از یک تیم واحد حمایت می کنند.داشتن این تایید همگانی از دیگر اعضای گروه،به هوادار اعتبارمی دهد ومیان همه هواداران یک تیم وابستگی ایجاد می شود،مانند نوعی پیوند برادری است. هواداران را می توان در دو گروه کلی قرارداد. دو گروهی که روان شناسان این طور توصیف شان می کنند:
هواداران حزب باد
این دسته از طرفداران،همیشه هوای تیمی را دارند که پیروزمیدان است. برای این گروه فرقی ندارد که تا دقیقه 89 یک بازی فوتبال،طرفدارتیمX بوده اند.آنها به محض زدن گل برتری ، طرفدارتیم مقابل Y می شوند. البته مثال های فوتبالی ما را می توانید به انواع گروه ها تعمیم دهید.
هواداران جان سخت
از نامشان پیداست. این هواداران ، سفت و سخت پای تیم محبوبشان ایستاده اند ودرهر رایطی سنگش را به سینه می زنند. حتی اگر تیمشان ، بد ترین و مفتضحانه ترین روزهایش را پشت سر بگذارد. این هواداران رفیق روزهای سخت اند و البته گوهر نایاب این روزگار.
مهدیه مفیدی، گردآوری مرکز مشاوره آرامیس
