همه چیز درباره شبکه های اجتماعی مجازی
شبکه ی اجتماعی، ساختاری اجتماعی است که از گره هایی (عموماً فردی یا سازمانی ) تشکیل شده است که توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی به هم متصل اند، برای مثال ؛ ایده ها و تبادلات مالی، دوست ها، خویشاوندی، تجارت، لینک های وب و...
بیش از یک قرن است که مردم، شبکه ی اجتماعی مجازی را برای اشاره به مجموعه روابط پیچیده میان افراد در سیستم های اجتماعی در همه ی مقیاس ها؛ از روابط بین فردی گرفته تا بین المللی، مورد استفاده قرار می دهند.
فضای مجازی مجال شکل گیری اجتماعات جدید از کاربران را فراهم می کند. شبکه های اجتماعی برپایه ی اینترنت از قبیل facbook.com و m yspace . comدر بین جوانان امریکایی محبوبیت بسیاری کسب کرده اند.
این شبکه های اجتماعی در عین حال که فضاهایی هستند که در آنها افراد دوستان جدیدی پیدا می کنند با دوستان قدیمی خود را در جریان تغییرات زندگیشان قرار می دهند، مکان هایی برای تبادل نظر نیز هستند که در آنها جوانان عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک می گذارند. به این قابلیت که یک جوان بتواند با امثال خود در کشورهای دیگر جهان ارتباط بر قرار کند باعث می شود این شبکه ها به مکانی تبدیل شوند که در آنها ایده های جدیدی معرفی می شوند و مورد بحث قرار می گیرند.
استفاده از خدمات شبکه های اجتماعی، روزبه روز محبوبیت بیشتری پیدا می کند. هم اکنون سایت های شبکه های اجتماعی بعد از پرتال های بزرگی مثل یاهو یا ام اس ان و موتورهای جست و جو مثل گوگل، تبدیل به پر استفاده ترین خدمت اینترنتی شده اند. بسیاری دیگر از نهادهای مختلف جهانی و اینترنتی با اهداف گوناگون، که مهمترین آنها تجاری و تبلیغاتی است، دست به راه اندازی شبکه های اجتماعی زده اند یا در صدد خرید سهام مهم ترین شبکه های اجتماعی دنیا هستند؛ مثل رقابت اخیر گوگل و مایکروسافت بر سر سایت مای اسپیس و فیس بوک. ناسا هم برای جذب جوانان علاقه مند به موضوعات هوا فضا، یک شبکه ی اجتماعی را برپایه ی استاتداردهای نسل آینده ی وب و تنظیمات سایت خود راه اندازی کرد این شبکه ی اجتماعی جدید که مای ناسا نام دارد، بخش های بسیار پیشرفته ای دارد که کاربران می توانند از طریق آنها تصاویر و تفکرات خود را درباره ی موضوعات فضایی با سایر کاربران به اشتراک بگذارند. مای ناسا نمونه ی سیار اصلی از شبکه های اجتماعی است و محیطی مجازی را می سازد که در آن کاربران می توانند همه ی موضوعات و مقولات مورد نظر و شحصی خود را جمع آوری کنند.
شبکه های اجتماعی، به خصوص آن های که کاربردهای معمولی و غیر تجاری دارند، مکان های در دنیای مجازی هستند که مردم خود را به طور خلاصه معرفی می کنند و امکان برقراری ارتباط بین خود و همفکران شان را در زمینه های مختلف مورد علاقه فراهم می کنند.
به نظر می رسد شبکه های اجتماعی در اینترنت، در آینده بیش از این هم اهمیت پیدا می کند . این شبکه ها هم اکنون هم روز به روز محبوب تر می شوند. با شبکه های اجتماعی، دیگر افراد برای پیدا کردن همفکران خود در موارد گوناگون تنها نیستند؛ یک دوست آرژانتینی برای تحلیل بازی های بوکاجو نیوز، یک دوست سوئدی برای صحبت درباره ی فناوری اطلاعات، یک دوست فرانسوی برای صحبت درباره ی فیلم های سینمای مستقل با یک دوست مصری برای بحث درباره ی مسائل خاورمیانه.
مسلماً در دنیای حقیقی هیج گاه افراد علاقه مند، موضوعات مورد علاقه ی خود را به این گستردگی نمی یافتند. این دلیل و شاید دلایل مشابه این، سرویس های شبکه های اجتماعی را به یکی از مهمترین ارکان اینترنت در دو،سه سال اخیر تبدیل کرده است.ما نگاهی به تعداد کاربران 24 شبکه ی اجتماعی پر طرفدار دنیا، به آسانی می شود میزان تأثیر گذاری این شبکه ها را درک کرد. این شبکه ها مجموعاً بیش از یک میلیارد کار بر دارند و اگر چه تعامل زیادی بین کاربران آنها هست، به هر حال رقم فوق العاده ای است. مطالعه ای در سال 2007 سه سایت، facebook / orkut.myspace پرکاربرترین شبکه های اجتماعی ارزیابی کرد.
شبکه های اجتماعی اینترنتی در ایران
در ایران به رغم اینکه عضویت در شبکه های اجتماعی جرم تلقی نمی شود، به علت فیلترینگ آنها از جانب حکومت حضور در آنها ، چون از طریق دور زدن فیلترینگ میسر است، مصداق عمل مجرمانه است. از چند سال پیش بود که مفهوم شبکه های اجتماعی به طور گسترده با حضور اورکات در میان کاربران ایرانی رواج یافت و در مدت کوتاهی آن قدر سریع رشد کرد که پس از برزیل و امریکا، ایران سومین کشور حاضر در اورکات شد. اما در همان زمان شایعاتی هم رواج پیدا کرد که نسبت به عضویت در این انجمن هشدار دادند. می گفتند گوگل (گرداننده اورکات) از این طریق به اطلاعات شخصی، علائق و نظرات و ارتباطات خصوصی افراد دست پیدا می کند و ممکن است این کار باعث از بین رفتن امنیت شخصی افراد شود. پس از تأسیس اولین شبکه ی اجتماعی در ایران به سرعت بر تعداد شبکه های اجتماعی افزوده شد. آمار رسمی از تعداد آنها در ایران به دست نیامده است، اما با بررسی های غیر رسمی بیش از پانصد شبکه ی اجتماعی ایرانی یا فارسی مشغول فعالیت اند.
دکتر مهناز جعفری/ کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی
