آرامیس مشاور




چطور می توانم برای خودم عزیزتر باشم؟

تفاوت عزت نفس با اعتماد به نفس در چیست و چطور می توانیم احساس ارزشمندی را در خود تقویت کنیم؟
به طور کلی می توان گفت عرت نفس عبارت است از احساس ارزشمند بودن، این احساس از مجموعه ی افکار احساسات عواطف و تجربیات ما در طول زندگی ناشی می شود و دارای موُلفه های گسترش و پیچیده ای است. برای روشن تر شدن مفهوم عزت نفس بهتر است به این سئوال پاسخ دهیم. آیا عزت نفس همان اعتماد به نفس است یا با آن تفاوت هایی دارد؟

 آیا عزت نفس همان اعتماد به نفس است؟
اعتماد به نفس و عزت نفس با این که با یکدیگر مرتبط هستند. اما دقیقاً شبیه به هم نیستند. این در حالی است که این دو عبارت به جای یکدیگر به کار برده می شوند.
تعریف اعتماد به نفس بسیار محدود تر ازعزت نفس است و در واقع اعتماد به نفس برایند اعتماد به نفس به شمار می آید و از عزت نفس ناشی می شود به طور کلی، اعتماد به نفس به عقیده ی یک فرد در مورد توانایی ها و برداشت های او درباره موفقیت های خاصی که با آنها مواجه می شود بر می گردد.اما عزت نفس به معنای داشتن احساس ارزشمندی یا احساس خوب در مورد خود، و یا احساس کارایی یا شایستگی تعریف شده است. عزت نفس اعتماد به توانایی های فرد برای فکر کردن، مقابله با چالش های بنیادی و اساسی زندگی، اعتقاد به حق موفقیت و شادکامی و همچنین، احساس شایستگی، استحقاق دفاع از نیازها و خواسته ها را در بر می گیرد.
مثلاً یک فرد ممکن است به طور کلی یک سطح ثابت از عزت نفس را دارا باشد،اما وقتی در مقابل یک گروه بزرگ از تماشاگران قرار می گیرد، اعتماد به نفس نداشته باشد و یا به عکس، ممکن است کسی اعتماد به نفس در موقعیتی خواص آن را داشته باشد، اما به صورت کلی عزت نفس پایینی داشته باشد. مانند گدایی که برای بیان خواسته های خود اعتماد به نفس بالایی دارد، اما احساس ارزشمندی کلی در او پایین است .

 ویژگی افراد دارای عزت نفس بالا و پایین چیست؟
همان طور که گفته شد، عزت نفس عبارت است از میزان ارزشی که فرد برای صفات و ویژگی های شخصی و ذهنی خود قائل است به طور کلی، می توان ویژگی های افراد با عزت نفس بالا را این طوربیان کرد:
• فردی که از عزت نفس بالایی بر خور دار است خودش را به گونه ای مثبت ارزیابی می کند و برخورد مناسبی به نظریات مثبت خود و دیگران دارد.
در مقابل، فرد دارای عزت نفس پایین اغلب نوعی نگرش مصنوعی به دنیا دارد و با نا امیدی تلاش می کند تا به خود و دیگران نشان دهد که شخصی لایق است.
• افراد دارای عزت نفس بالا اشتباهات خود را واقع بینانه می پذیرند و برای اصلاح اشتباهات خود تلاش می کنند
این در حالی است که افراد دارای عزت نفس پایین قبول هر اشتباه را به حساب تحقیر شدن خود می گذارند و دچار احساس بی کفایتی، شرم و خجالت می شوند. بنابراین اغلب مواقع، اشتباهات خود را به دیگران نسبت می دهند.
• همدردی و همدلی در شخص دارای عزت نفس بالا فراوان وجود دارد.
این افراد به دلیل پذیرش و اطمینان به خود از دیگران نمی ترسند و به اعتماد به نفس دیگران نیز احترام می گذارند. بنابراین روحیه ی همکاری برای دستیابی به هدف های مشترک در افراد دارای عزت نفس بالا فراوان دیده می شود. جرأت ورزی و شهامت ابراز وجود نیز در این افراد وجود دارد .
• افراد دارای عزت نفس بالا برای خویشتن ارزش قائلند
و همواره صفات و نکات مثبت شخصیت خود را مورد تقدیر و ستایش قرار می دهند.
• این دسته از افراد معتقدند که بر جنبه های مختلف زندگی خود کنترل دارند و می توانند به آنچه علاقه و آرزو دارند دست یابند.
در حالی که ضعف در عزت نفس با احساس ضعف و ناتوانی و حتی افسردگی همراه است.


 چگونه می توان عزت نفس خود را افزایش داد؟
بیش از آن که شروع به بهبود عزت نفس خود کنید ابتدا لازم است به توانایی تغییر آن اعتقاد داشته باشید هر تغییری لزوماً سریع و آسان رخ نمی دهد، اما به هر حال می تواند اتفاق می افتد .
• از انتقاد دائم به خود بپرهیزید
همه ی ما گاهی اوقات به مواخذه و انتقاد از خود می پردازیم، اما در برخی افراد، این انتقاد ها دائمی و شدیدتر است و بنابراین باعث کاهش شدید عزت نفس می شود. اولین گام برای اصلاح عزت نفس این است که میزان گفت و گوهای منفی درونی را کاهش دهید و به جای آن نحوه صحیح مقابله با کاستی ها و نقاط ضعف خود را بیاموزید.
• با خودتان به عنوان فردی ارزشمند رفتار کنید.
از انجا که بخشی از عزت نفس افراد به رفتاری که دیگران در گذشته با آنها داشته اند مربوط می شود، دومین قدم به سوی عزت نفس، این است که با خودتان به عنوان فردی ارزشمند رفتار کنید. مثلاً می توانید زمانی را برای استراحت، تفکر، لذت بردن از تفریحات و فعالیت هایی که می توانید به تنهایی انجام دهید تعیین کنید به این ترتیب به خود نشان می دهید که ارزشمند، باکفایت، لایق و دوست داشتنی هستید و با تجارب با پیام های منفی گذشته مبارزه می کنید.
• از دیگران یاری بخواهید
معمولاً کمک خواستن از دیگران مهم ترین و البته دشوارترین قدم به سوی تقویت عزت نفس است. چرا که افراد با عزت نفس پایین، به دلیل احساس لیاقت نداشتن، نمی توانند از دیگران کمک بخواهند. اما برای مبارزه پیامدهای منفی تجارب گذشته و تقویت عزت نفس، نیاز مند کمک دیگران خواهد بود.
• به خود برچسب نزنید
توجه داشته باشید اگر به هر دلیلی کاری را اشتباه انجام دادید. بر چسب بد بودن به خود نزنید. هرگز احساس گناه یا بدبختی نکنید و فقط بپذیرید که کاری را اشتباه انجام داده اید. در این صورت آسان تر می توانید رفتارتان را تغییر دهید.

سمیه عزیزی کارشناس ارشد روانشناسی
گردآوری : مرکز مشاوره روانشناسی آرامیس