نقش کودکان درون را جدی بگیرید!
در روابط خانم ها و آقایان گاهی اوقات پیام هایی به شکل پنهان رد و بدل می شود که دردسر های زیادی را به دنبال دارند.
نظرات اریک برن را در روان شناسی بسیاری از افراد می شناسند. به ویژه آن قسمت از نظریه اش را که درباره ی سه بخش شخصیت صحبت می کند: والد، بالغ و کودک، البته شناختن این نظریه به شکلی درست و اصولی، مانند بسیاری دیگر از بخش های روان شناسی، اتفاقی نادر است. به عنوان مثال افراد ممکن است با این اصطلاحات آشنا باشند و حتی از آنها در مکالمات روزمره ی خود استفاده کنند. اما به صورت معمول از کاربردهای متنوع این نظریه در حوزه های مختلف بی اطلاع هستند. به عنوان مثال ممکن است تا به حال چندین و چندبار از عبارت «کودک درون » استفاده کرده باشید اما به احتمال زیاد درباره ی کاربردی که این مفهوم در تعیین بخشی از روابط اجتماعی دارد اطلاعات چندانی نداشته اید، بناراین مطالب این بخش می تواند برای شما تازه باشد.
خانم ها از برخورد آقایان در محیط کار به نوعی گله دارند؛ اینکه به قول آنها ارتباطی ساده شکل گرفته اما بعد از مدنی از سمت آقا تمایل و درخواست برای برقراری تماس جسمی یا رابطه جنسی مطرح شده است. در غالب اوقات نیز خانم ها از این گله دارند که من قصد و منظوری نداشته ام و فقط به منظور آشنایی با او رابطه داشته یا در نهایت خواستار رابطه ای صرفاٌ عاطفی با او بوده ام. اما حالا که او چنین تمایلی را نشان داده است نمی دانم چه کنم، یا اینکه آرامش مرا این برخوردها سلب کرده است. اما واقعاٌ ماجرا چیست؟ آیا فقط ایراد از آقایان است که خیلی زود به فکر برقرای رابطه در سطحی دیگر می افتند یا در این میان خانم ها نیز ممکن است بدون آنکه متوجه باشند پیام های دیگری را به مردان مخابره می کنند که منجر به ایجاد چنین سوء تفاهم هایی شده است؟
بگذارید برای بازتر کردن مسئله ماجرایی را، که چند وقت پیش دوستی برایم تعریف کرد، با شما در میان بگذاریم.
• ماجرایی تأمل برانگیز
چند مدت پیش بود، دوستی از محل کارش می گفت و روابطی که بین یکی از خانم ها و آقایان شکل گرفته و باعث ناراحتی و آشفتگی آن خانم شده بود. داشت موردی را تعریف می کرد که یکی از همکاران خانم بعد از مدتی متوجه می شود دو نفر از همکاران مرد بر سر او شرط بسته اند. و این که چقدر این خانم بعد از اطلاع از این وضعیت آشفته شده است. می گفت آن خانم پیش من دردودل می کرد و با گریه می پرسید، آخر چه کاری کردم که این مردها تصور می کنند حق دارند این طور درباره ی من حرف بزنند؟ من که با هیچکدام از این دو نفر نه بیرون رفته ام، نه تلفنی خارج از محل کارم صحبت کرده ام. چطور این مردها به خودشان اجازه می دهند چنین قضاوتی درباره ام داشته باشند، که تصور کنند می توانند سر من شرط ببندند.
دوستم می گفت: «فقط به حرفهای این خانم گوش دادم ، حرف چندانی به او نزدم هر چند حرف های بسیاری برای گفتن داشتم.» از او پرسیدم «می خواستی چه حرف هایی به او بزنی؟» درست است تو با آنها بیرون نرفتی یا تماس های تلفنی خارج از محل کار نداشته ای اما وقتی مانتو جدید می پوشی و بعد از آنها نظر می خواهی که آیا به تو می آید یا نه، یا وقی موهایت را رنگ می کنی و بعد از آنها در مورد این که زیباتر شده ای یا نه، نظر می خواهی همین می شود و...»
می توان گفت: از برخورد های اشتباه این خانم که تصور می کرد، راحت بودن در محیط کار یعنی هر صحبت خودمانی را با دیگران در میان گذاشتن . بدون آنکه به معنای این صحبت ها و سوء تفاهم های ناشی از آن توجهی شود. اما آیا واقعاٌ از دیدگاه روان شناسی نیز صحبت هایی از این دست می تواند. آینده ی روابط را به این شکل رقم بزند. یا اینکه این تنها برداشتی ساده از این ماجرا است؟
• پیام های پنهانی و آغاز دردسرها
همان طور که در ابتدا نیز اشاره شد اریک برن معتقد است شخصیت از سه بخش تشکیل شده است؛ عاقل، بالغ و کودک در نظریه اریک برن کودک مسئول همه هیجانات و احساسات ماست. در واقع این کودک درون ماست که به ما انرژی می دهد به دنبال نیازهای اولیه خود برویم. منظور از نیاز های اولیه نیز شامل همه مواردی است که به خوردن، خوابیدن و برقراری زابطه جنسی باز می گردد. شاید اگر بخواهیم به زبان جوانانه صحبت کنیم می توانیم بگوییم کودک درون اهل عشق و حال است. البته این ویژگی کودک درون نکته ای منفی برای او در نظر گرفته نمی شود، چرا که در واقع کودک به ما انرژی می دهد تا سر زنده باشیم و از زندگی لذت بریم. اما شاید مسئله ای که می تواند دردسرساز باشد این است که کودک به عواقب خواسته هایش توجهی ندارد، آینده را در نظر نمی گیرد و تنها چیزی که برای او اهمیت دارد رسیدن به خواسته هایش است. کودک درون نیز مانند دو بخش دیگر می تواند خواسته های خود را در قالب کلمات بیان کند. به عنوان مثال زمانی که می گوییم دل مان می خواهد سفر برویم یا هوس خوردن غذا در فلان رستوران را کرده ایم، در واقع این کودک درون ماست که خواسته های خود را بیان می کند. البته این بیان خواسته ها محدود به کودک نیست و بخش های بالغ و عاقل درون ما نیز در قالب کلمات خواسته های خود را بیان و پیگیری می کنند. به عنوان مثال، زمانی که در محیط کار درباره مسائل کاری با دیگر همکاران خود صحبت می کنیم، در واقع از طریق بالغ خود ارتباط برقرار کرده ایم، یا زمانی که به دوستی تذکر می دهیم زمان رانندگی حواسش را بیشتر جمع کند، این بخش والد ماست که خودی نشان می دهد. اما داستان بیان خواسته ها و برقراری ارتباط با دیگران همیشه به این سادگی نیست. چرا که بخش های مختلف همیشه خواسته های خود را به صورت مستقیم بیان نمی کنند. این مسئله در ارتباط با کودک درون نمی تواند پیچیدگی های زیادی داشته باشد و البته دردسرهایی نیز می تواند ایجاد کند. البته این موضوع مختص کودک درون نیست و سایر بخش ها نیز درگیر چنین روابطی می شوند. آیا با کمک این دیدگاه می توانیم ماجرایی را که برای برخی خانم ها در ارتباط با مردان پیش می آید کمی باز تر کنیم؟
• وقتی کودکی سرکش حرف آخر را می زند
بگذارید برای باز تر کردن موضوع به مثالی که توصیف آن را پیش تر اوردیم بر گردیم؛ خانمی در محیط کار با همکاران مرد خود گرم گرفته است و آن را به راحت بودن خود نسبت می دهد. می توان گفت در این موقعیت کودک درون این خانم از این فرصت استفاده کرده و در حال مخابره ی پیام هایی متفاوت به دیگران است. به عنوان مثال زمانی که او درباره ی رنگ موهایش صحبت می کند، این کودک درون است که پیامی دیگر، غیر از رنگ مو را مخابره می کند؛ این که درباره زیبایی او صحبت شود، مورد تحسین قرار گیرد و البته مرزهایی که قرار است از حریم شخصی او محافظت کنند، برداشته شود. در واقع او خواسته کودک درون خود مبنی بر داشتن رابطه ای صمیمانه تر رابیان می کند. شاید این حانم تصور کند صحبت های او حرف هایی از جنس بالغ هستند، در واقع این کودک اوست که نقشی تعیین کننده در روابطش بازی کرده است و برای اطرافیان پیام هایی را می فرستد. در این شرایط و زمانی که مردی نیز بخواهد از سمت کودک خود در این رابطه قدم بگذارد مشکلات می تواند آغاز شود. به صورت خلاصه، اگر بخواهیم از دیدگاه تحلیل روابط متقابل به این ماجرا نگاهی بیندازیم می توانیم بگوییم در ابتدا روابط این افراد به احتمال بسیاری زیاد در سطح دو بالغ جریان داشته است، اما بعد از مدتی تعاملات آنها به روابط در سطح دو کودک تغییر مسیر داده است؛ کودک خانم به صورتی پنهان وارد رابطه شده است، اما وقتی کودک آقا به صورتی آشکار خواسته اش را بیان کرده باعث آشفتگی خانم شده است و از این که مردی به خود اجازه داده به این شکل قضاوت کند، به شدت ناراحت شده است.
این یک قانون نیست؛
البته شاید شما بگویید همیشه نیز اینگونه نیست. گاهی اوقات خانمی واقعاٌ در محیط کار در بیان و رفتار خود دقت کافی دارد اما باز هم در معرفی چنین رفتارهایی قرار می گیرد. در این باره باید گفت کاملاٌ حق با شماست. به هر صورت تعریف آقایان از روابطی که با خانم ها برقرار می کنند متفاوت است ، اهمیت برقراری رابطه جسمانی برای مردان بیش از زنان است و با توجه به همین نکته نیز ابراز تمایل در آنها در این مورد بیشتر است.
نرگس عزیزی / کارشناس ارشد مشاوره
گردآوری: مرکز مشاوره روان شناسی آرامیس
