با چشمان کاملا" باز 
دوران آشنایی های قبل از ازدواج برای بسیاری از زوج ها مهم و تعیین کننده است. باید همدیگر را بشناسند و با خصوصیات اخلاقی و رفتاری هم آشنا شوند. باید بدانند طرز فکرشان درباره ی مسائل گوناگون چیست و آیا در مجموع می توانند زیر یک سقف باهم زندگی کنند؟ به هر حال موضوع ازدواج بسیار پیچیده تر از این حرف هاست و به قول قدیمی ها مانند هندوانه در بسته است. اما با کمی دقت و توجه به رفتارها و رعایت توصیه های کارشناسان می توانیم بخشی از این هندوانه را قبل از ازدواج باز کنیم تا درباره انتخاب درست شریک زندگی به اطمینان برسیم و بعدها پشیمان نشویم.
در مراحل پیش از ازدواج افراد به شیوه های گوناگون باهم آشنا می شوند. برخی از طریق دوستان یا اقوام به یکدیگر معرفی می شوند. برخی دیگر در محیط های کاری همدیگر را می بینند و تصمیم به ازدواج می گیرند. عده ای هم از طریق مراجعه به وب سایت های ازدواج که با همکاری سازمان ورزش و جوانان راه اندازی شده است نسبت به انتخاب همسرشان اقدام می کنند. این شیوه های آشنایی مهم است اما مهم تر از آن روندی است که زوج ها قبل از ازدواج طی می کنند و برای زندگی مشترک آماده می شوند.
ازدواج با نظر خانواده و مشاوره
چندی پیش زوج مراجعه کننده ای داشتم که از طریق یک اتفاق ساده با هم آشنا شده بودند. خانمی به اشتباه با شماره ی آقایی تماس گرفته بود و بعد از کمی صحبت این مکالمه باز هم تکرار شده بود و در نهایت آشنایی شان شش ماه ادامه داشت تا سرانجام تصمیم گرفته بودند با هم ازدواج کنند و برای مشاوره مراجعه کردند. در واقع موضوع مهم اینجاست که افراد می توانند به شیوه های مختلفی باهم آشنا شوند و در این زمینه محدودیتی وجود ندارد. اما زمانی که برای ازدواج تصمیم می گیرند، مهم است از نظر اعضای خانواده بهره بگیرند. اگر فکر می کنند ممکن است تصمیم آنها هیجانی باشد، توصیه می شود از مشاور کمک بگیرند. اینطور تصور نکنند خودشان قادر به حل همه ی مشکلات هستند. قبل از ازدواج تعهدی وجود ندارد، اما اگر انتخاب صحیح نباشد در آینده مشکلاتی ایجاد می شود.
رفت و آمد برای شناخت بیشتر
برای این که زوج ها قبل از ازدواج با خصوصیات رفتاری و اخلاقی هم آشنا شوند، باید باهم رفت و آمد داشته باشند. در گذشته برخی از خانواده ها برای اینکه بفهمند پسری برای ازدواج مناسب است، تحقیقاتی را انجام می دادند. تا زمانی که رفت و آمد وجود نداشته باشد، رفتارهای افراد و خانواده ها نا معلوم باقی می ماند. از سوی دیگر وسیله ی ارتباطی انسان ها زبان شان است، که وجه تمایز انسان با موجودات دیگر هم همین قدرت سخنوری است. زبان برای صحبت کردن است. پس بهتر است دختر و پسر قبل از ازدواج و شروع زندگی مشترک درباره ی مهریه، نحوه زندگی، برقراری ارتباط با خانواده ها و ... با هم صحبت کنند. متأسفانه در مواردی می بینیم به دلیل باورها یا تعصبات خانواده ها، تا قبل از برگزاری مراسم عقد، رفت و آمدهای کمی انجام می شود. به طور مثال ممکن است پدر خانواده اجازه ندهد دختر با خواستگارش بیرون برود. در چنین شرایطی خانواده ها و همین طور دختر و پسر می توانند با همین میزان ارتباط یا ارتباطات تلفنی از هم پرس و جو کنند و سؤالات شان را بپرسند. حتی دختر و پسر می توانند در حضور خانواده در گوشه ای صحبت کنند. والدین دختر باید بدانند غرض ازدواج است و هیچ پسری برای آزار و اذیت برای خواستگاری به خانه ی کسی نمی رود. مادرها می توانند در این زمان تلفنی باهم حرف بزنند، دختر و پسر در محل کار همدیگر را ببینند و ... به هر حال راه های مختلفی برای حرف زدن هست. اما در برخی خانواده ها به دلیل وجود تعصبات، بعضی از دختران ازدواج نمی کنند یا پس از ازدواج به دلیل نداشتن شناخت کافی، با مشکلات مختلفی رو به رو می شوند.
پرسیدن عیب نیست
یکی از مهم ترین نکات در زمینه ی آشنایی های قبل از ازدواج که به شناخت رفتارهای فردی کمک می کند « سؤال پرسیدن » است. در واقع رفتارها تا زمانی که درباره ی آنها صحبت نشود، نا شناخته می مانند. بنابراین بهتر است افراد در آشنایی های قبل از ازدواج باهم صحبت کنند و ارتباط بیشتری داشته باشند. آنها باید درباره ی هر موضوعی که برای شان مهم است از همسر آینده شان سؤال کنند. شاید قبل از ازدواج فرد خودش را از هر نظر خوب نشان دهد، اما وقتی حرف می زند، رفتارهایش معلوم می شود. وقتی افراد قبل از ازدواج باهم حرف می زنند بهتر است بدانند خیلی از حرف ها و نظرات قبل از ازدواج، در رفتارهای پس از ازدواج ظاهر می شوند. به طور مثال آقایی که می گوید مخالف کار کردن خانم در محیط مردانه است، پس از ازدواج فکرش عوض نمی شود. اگر خانمی در معاشرت های قبل از ازدواج می بیند آقایی کم حرف است، باید از این رفتار بفهمد این آقا زیاد اهل صحبت نیست. بنابراین اگر دوست دارد شوهرش بیش از اینها حرف بزند و ساکت نباشد باید به این نکته توجه کند. به هر حال با صحبت های پیش از ازدواج خیلی از رفتارها معلوم می شوند. ازدواج مهم است و باید انجام شود اما درباره ی آن نباید خیلی زود تصمیم گرفت. وقتی مورد مناسبی پیدا شد باید روی آن فکر کنید و با عجله تصمیم نگیرید. اگر ازدواج بدون شناخت کافی و عجولانه انجام شود، تصمیم درستی نیست. در چنین شرایطی اگر ازدواج به طلاق منجر شود اثرات بدتری بر جای می گذارد و اگر این وسط بچه ای هم به دنیا آمده باشد مشکلات به مراتب بیشتر می شوند.
شناسایی مرد خسیس
یکی از خصوصیاتی که ممکن است برخی از مردها داشته باشند، خساست است. این ویژگی در رفتارهای قبل از ازدواج هم خودش را نشان می دهد. وقتی خانواده ای به دختر و پسر اجازه می دهند باهم معاشرت داشته باشند و بیرون بروند، خانم ها می توانند با توجه به چند رفتار به ظاهر ساده به این خصوصیت رفتاری پی ببرند. به طور مثال به این نکته توجه کنند که پسر آنها را کجا می برد، تعارف می کند یا نه و ... یکی از مراجعه کنندگان من خانمی بود که می گفت برای آشنایی قبل از ازدواج دو بار با آقایی بیرون رفته است و آقا آنقدر او را در ماشین چرخانده که سردرد گرفته است. مدام بهانه جویی می کرده است و از جاهای مختلف ایراد می گرفته، حتی یک آب میوه هم برای خانم نخریده است و ...
علاوه بر این، مراسمی مانند روز تولد یا روز زن وجود دارد که بهتر است مردها به عنوان خواستگار هدیه ای برای خانم ها بخرند. به هر ترتیب نوع خرج کردن مهم است و افراد خسیس زود خودشان را لو می دهند. پس از ازدواج هم رفتارهای شان در قالب خرجی ندادن بروز می کند. خیلی از افرادی که برای مشاوره مراجعه می کنند به دلیل خساست شوهران شان افسردگی گرفته اند. مرد به مادر خودش نگاه می کند که در شهر کوچکی زندگی کرده و هر چند سال یکبار فقط یک چادر می خریده است. در نتیجه توقع چنین رفتاری را از همسرش دارد و خیلی از انتظارات دختران امروزی را نادیده می گیرد. به هر حال زندگی با مرد خسیس مشکلات زیادی را ایجاد می کند.
هشدار برای اعتیاد و بیکاری
برخی از افرادی که برای مشاوره مراجعه می کنند درباره رفتارهایی حرف می زنند که قبل ازازدواج از همسرشان دیده و چشم پوشی کرده بودند. به طور مثال از قبل می دانسته اند همسرشان معتاد است یا کار ندارد، اما بازهم با او ازدواج کرده بودند. گاهی اوقات هم خانواده ها می گویند طرف زن می گیرد و ازدواج می کند، بعد مشکلاتش حل می شود. اگر فردی قبل از ازدواج فردی تنبل و بیکار است، پس از ازدواج هم چنین رفتاری را ادامه می دهد. بنابراین لازم است قبل از ازدواج به وجود چنین رفتارهایی دقت شود. مراجعه کننده ی دیگری می گفت برای خانمش کار هست اما او نمی خواهد کار کند و تن به کار نمی دهد. در واقع برخی از افراد در خانه ی پدری راحت بوده اند و خرج شان را با حمایت های خانواده تأمین می کرده اند، به همین دلیل پس از ازدواج نمی خواهند سر کار بروند. البته گروهی از مردها اصلا" دوست ندارند همسرشان در محیط های مردانه کار کند و برخی دل شان می خواهد همسر آنها شغل و در آمدی داشته باشد. به هر حال بهتر است زوج ها قبل از ازدواج درباره این موضوع باهم صحبت کنند و حتی درباره ی اینکه درآمد خانم در چه بخش از خانواده و چطور تقسیم شود هم حرف بزنند تا درآینده مشکلاتی برای شان پیش نیاید. اشتغال مردها هم اهمیت زیادی دارد. مهم است مرد قبل از ازدواج توانایی مالی لازم را داشته و مستقل باشد. خانواده ها می توانند تا حدودی کمک کنند، اما نه خیلی زیاد. وقتی کمک های مالی خانواده بیشتر می شود فرد از خانواده اش تأثیر می گیرد و شاید دخالت هایی پیش بیاید که زوج ها را با مشکلاتی رو به رو کند.
رفت و آمد با مجرد ها
گروهی از افراد و به ویژه خانم ها نسبت به رفت و آمد شوهران شان با دوستان شان حساس هستند و چنین رفتاری را مناسب نمی دانند. به همین دلیل تصور می کنند چنین ارتباطاتی باید محدود یا قطع شود. در صورتی که این خانم ها باید بدانند وقتی همسرشان دوستانی دارد که مدت هاست با آنها رفت و آمد می کند، نمی تواند این ارتباط را قطع کند. چنین روابط و رفتارهایی باید مدیریت شود، هر دو طرف شرایط را در نظر بگیرند و قبل و بعد از ازدواج درباره ی این رفت و آمد ها درخواست های نامعمول نداشته باشند.
دکتر آناهیتا خدابخش کولایی، مشاور و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی
مرکز مشاوره روانشناسی آرامیس
