آرامیس مشاور




خوابیدن کودکان، مشکلی که درگیری ذهنی خیلی از پدر و مادرهاست.

شب به خیر کوچولو!
شاید کودکان شما هم شب ها درست نمی خوابند یا اصرار دارند شب را در رختخواب یا اتاق شما سپری کنند. مشکلات خواب فرزندان شما هر چه باشد ، فقط مختص شما نیست . بسیاری از والدین در فرستادن کودکان به رختخواب و نگهداشتن شان در انجا مشکل دارند.
برخی کودکان و نوزادان بیشتر و راحت تر می خوابند، آنها هر جا، تحت هر شرایطی به خواب می روند. در کالسکه، در آغوش مادر، در شلوغی مهمانی. در حالی که برخی دیگر از آنها شب های والدین خود را به روز تبدیل می کنند و هر تغییری در محیط خواب شان باعث بدخوابی آنها می شود. به خاطر داشته باشید الگوی خواب و نیاز به خوابیدن در کودکان گوناگون با هم فرق دارد. او را همانطور که هست بپذیرد.

برخی از مشکلات خواب در کودکان به گزارش والدین شان به شرح زیر است.
کودکانی که حاضر نیستند در تختخواب خود بخوابد و دوست دارند شب را در تختخواب والدینشان سپری کنند.
بسیاری از کودکان دوست دارند در کنار والدین خود بخوابند یا حتی در شرایطی که بدن پدر و مادر را لمس می کنند به خوب روند و والدین نیز در مقابل این خواست کودکان واکنش های متفاوتی نشان می دهند.
خوابیدن کودک در تختخواب والدین، به جز برخی موارد خاص، اصلا توصیه نمی شود، زیرا می تواند منجر به وابستگی بیش از حد و بیمارگونه کودک به والدین و ایجاد تاثیر منفی در روابط جنسی و زناشویی والدین شود. همچنین این مسئله می تواند در پیدایش نقش و تمایلات جنسی کودکان تاثیر عمیقی داشته باشد.
برای برخورد با این مسئله :
• نگذارید کودکان بستر والدین خود را بستر خود بدانند.
• از ابتدا اجازه ایجاد این عادت را ندهید.
• سعی کنید از علت این میل کودک آگاه شوید و در رفع آن بکوشید. برای مثال گاهی کودک از تاریکی می ترسد . در این صورت چراغ خواب کوچک و کم نوری می تواند کمک کننده باشد. در عین حال به کودک این اطمینان را بدهید که هیچ خطری وجود ندارد. همچنین می توانید یک شی آرامش دهنده مثل عروسک را در تخت کودک بگذارید تا احساس تنهایی نکند.
• اگر کودک نپذیرفت در اتاق خود بخوابد، برایش توضیح دهید هر کس باید در اتاق خود و در تختخواب خود بخوابد و او نیز توانایی این کار را دارد و بعد قاطعانه او را به اتاقش باز گردانید.
• کاری کنید اتاق کودک برایش دوست داشتنی باشد و حس دلبستگی به اتاق را در او ایجاد کنید. آن را با عروسک، اسباب بازی و وسایل مورد علاقه خودش تزئین کنید.
• از وضعیت سرمایش و گرمایش و راحتی اتاق کودک مطمئن شوید.
• نگذارید در تختخواب و اتاق شما به او خوش بگذرد؛ به گونه ای که ترجیح دهد در اتاق خودش بخواب برود. می توانید خود را به خواب بزنید ، به او کم محلی کنید، به آرامی به او لگد بزنید یا او را به سمت دیوار یا لبه تخت برانید.
• اگر کودک تصمیم گرفت در اتاق شما، روی زمین بخوابد، ضمن این که برایش توضیح می دهید هر کس باید در اتاق خود بخوابد، مشکلاتی را هم برایش به وجود آورید؛ مثلاً به طور ظاهراً اتفاقی او را لگد کنید.
• برای خوابیدن کودک در اتاق خود، از تشویق کلامی و عاطفی استفاده کنید. برای مثال «چه دختر خانمی» یا «پسرم بزرگ شده، آقا شده» و او را مورد نوازش قرار دهید.

کابوس های شبانگاهی کودکان
کودکان در چهار سالگی ، بیشتر، ممکن است خواب حیواناتی را ببینید که به آنها آسیب می زنند و در پنج یا شش سالگی ممکن است محتوای کابوس را کشته شدن، زخمی شدن یا اشباح تشکیل دهد.
• بهترین کار بیدار و ارام کردن کودک است. او را در آغوش بگیرید و اطمینان دهید همه چیز امن است و فقط خواب دیده است.
• روشن کردن چراغ خوابی کم نور در اتاق موجب شناسایی محیط اطرافش پس از بیدار شدن و در نتیجه کاهش اضطراب کودک می شود.
• درباره کابوس و خواب های وحشتناک که کودک دیده است زیاد صحبت نکنید، مسئله را بزرگ جلوه ندهید.
• در کودکان بزرگ تر ، تعریف خواب می تواند در به دست آوردن آرامش ، کمک کننده باشد، اما باید به میل خود کودک انجام شود. در صورت عدم تمایل، او را مجبور به چنین کاری نکنید.
• از اتفاقات ، اضطراب های کودک در طول روز، مدرسه و غیره آگاه شوید و سعی کنید علت کابوس ها را بشناسید و در رفع آنها بکوشید.
• اگر کابوس ها بیش از اندازه و برای کودک ازار دهنده بود، مسئله را با روان شناس کودک در میان بگذارید.
• تا شش سالگی طبیعی است کودک بخواهد هنگام خواب در اتاقش باز و چراغ اتاقش روشن باشد.
• حمله های شبانه در کودکان زیر شش سال نسبتاً شایع است. کودک یک الی چهار ساعت پس از به خواب رفتن شروع به جیغ زدن می کند و بهتر است او را به حال خودش رها کنید. اگر کودک تان کمک شما برای آرام کردنش را رد کرد، او را تنها بگذارید. فقط از دور مراقب باشید. کودک را بیدار نکنید و نیز درباره اتفاقات شب گذشته چیزی به او نگویید.
• اگر درباره کودکان بالای شش سال ، حملات شبانه به صورت مکرر روی می دهد با روان شناس کودک مشورت کنید.

کودکانی که از رفتن به تختخواب خود امتناع می کنند و دوست دارند به تماشای تلویزیون بنشینند یا بازی های کامپیوتری کنند.
بسیاری از کودکان در مقابل رفتن به رختخواب مقاومت می کنند. ممکن است علت این امتناع ، ترس از تاریکی یا احساس ناامنی باشد یا صرفاً به دلیل آن باشد که می خواهد بازی کند ، تلویزیون ببیند یا در کنار شما باشد. برای حل چنین مواردی می توانید:
• زمانی مناسب برای ساعت خواب فرزندتان در نظر بگیرید و هر شب قاطعانه به آن عمل کنید . این کار به هماهنگی بدن و مغز و آمادگی برای به خواب رفتن کمک می کند. اگر هر شب در ساعتیمعین و ثابت به تختخواب بروند و در ساعتی مشخص از خواب بیدار شوند، خوابی راحت خواهند داشت.
• ضمن پایبندی و قاطعیت به زمان مشخص شده به عنوان ساعت خواب، انعطاف پذیری نیز لازم است. برای مثال وقتی مهمانی دارید که کودتان سرگرم بازی با اوست کمی می توان درباره زمان خواب آسان گیر بود.
• برای تعیین ساعت خواب کودک به زمان خواب آلودگی او در شب و میزان خواب مورد نیاز وی در طول شبانه روز توجه کنید. هر چقدر کودک بزرگتر شود زمان خواب آلودگی او دیرتر، میزان خواب کمتر و در نتیجه ساعت خواب او دیرتر خواهد شد. میانگین ساعات خواب مورد نیاز کودکان در سنین مختلف به شرح ذیل است.

• مطمئن شوید کودک تان زودتر یا دیرتر از ساعت خواب به تخت خود نرفته است. هر دو اینها به خواب رفتن را دشوار می کند.
• بهتر است سی الی شصت دقیقه قبل از ساعت خواب کودکان را از تلویزیون ، کامپیوتر یا هر چیزی که مانع به تختخواب رفتن کودک می شود ، دور و یک مکان آرام برای او فراهم کنید.
• محیط اطراف را ساکت نگهدارید . مطمئن شوید سر و صدایی ( مثل صدای تلویزیون ) موجب پریدن کودک از خواب نخواهد شد. این کار می تواند به او یاد دهد شب با روز متفاوت است و او باید به هنگام شب استراحت کند.
• از آرامش و آمادگی کودک برای خواب مطمئن شوید و سپس اتاق را ترک کنید.
• به کودکان خود آموزش دهید پس از خاموش کردن چراغ، افکار نیز از دهن شان خارج خواهند شد، این کار باعث می شود کودکان راحت تر بخواب بروند. می توانید از تمرینات تنفسی، موزیک آرام یا روش های ریلکسیشن مثل شل کردن عضلات کمک بگیرید.
• به طور طبیعی کودکان در طول شب چندین بار از خواب بیدار می شوند که می تواند از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد . شما باید با مهربانی کودک را به محل خوابش باز گردانید و یه او آموزش دهید سعی کند دوباره بخوابد.
• اجازه دهید کودک تان آزادانه و تنها بخوابد. اگر سر و صدا کرد به سرعت به او پاسخ ندهید و البته او را تنها نیز نگذارید.
• تشویق و عکس العمل مثبت مانند کلمات محبت آمیز و نوازش می تواند کمک کننده باشد.
اگر همه روش های فوق را انجام دادید و نتیجه مثبتی نگرفتید یا در تشخیص علت مشکلات خواب کودکان تان به نتیجه ای نرسیدید بهتر است با روان شناس متخصص در زمینه کودک مسئله را در میان بگذارید.


الناز صالحی، کارشناس ارشد روان شناسی