آرامیس مشاور




والدین برای اجتناب فرزندشان از گرایش آسیب زا به جنس مخالف چه کنند؟

مداخله آگاهانه و خردمندانه
در دنیای مدرن کنونی و در عصر ارتباطات ، انکار رابطه بین پسران و دختران نوجوان و جوان دور از واقع بینی است . چرا که بعد از سن بلوغ گرایش به جنس مخالف نشانه رشد و تحول روانی – جنسی و امری طبیعی است. تجربه ثابت کرده است در برخورد با این پدیده فشار و کنترل شدید موثر نخواهد بود. علاوه براین، مسائلی مثل رشد بی رویه جمعیت، زندگی ماشینی، بالا رفتن سن ازدواج، وجود خلاء عاطفی، مشکلات خانوادگی، به این نیاز دامن زده و قطع چنین ارتباطی را غیرممکن ساخته است. پس بهتر است به جای انکار، خردمندانه و آگاهانه به این روابط جهت دهیم؛ نه این که تصور کنیم با کنار گذاشتن این بحث ، مشکلات به خودی خود حل خواهند شد. در این مقاله سعی کرده ایم برای والدین راهکارهای پیشگیری از آسیب های این رابطه و برخورد منطقی با آن را بیان کنیم.


پیشگیری از گرایش آسیب زا به جنس مخالف
برای پیشگیری از گرایش آسیب زا به جنس مخالف در فرزندان خود، باید از نوع نگاه و ظرفیت فرزندمان در مراحل مختلف سنین رشدی ، آگاهی داشته باشیم و این زمینه های برداشت و درک سالم را برای او فراهم کنیم.
در واقع کودک در سنین مختلف نسبت به جنس مخالف عکس العمل متفاوتی دارد؛ هر یک از این مراحل، آموزش های مناسب خود را می طلبد.
• دروه پیش دبستانی
در درجه اول باید بر الگوهای رفتاری پسرانه و دخترانه، متناسب با سن کودکان تاکید شود . دختر و پسر باید از همین دوره تفکیک جنسیت خود را درک و الگوهای مناسب در این زمینه را از خانواده دریافت کنند. پوشاندن لباس های دخترانه به دختران و لباس های پسرانه به پسران و نیز گوشزد کردن رفتارهای مناسب با جنسیت آنها، از مهم ترین آداب تربیت جنسی در دوران پیش دبستانی است. در این کار باید از افراط و تفریط خودداری شود.
نباید در ذهن کودک مفهوم شکل بگیرد که دختر، یعنی موجودی مقید، محدود و تحت سلطه و برعکس پسر، یعنی موجودی آزاد، قدرتمند و سلطه گر. این دو قالب فکری گاهی در نحوه برخورد اغلب پدران و مادران و روش تربیت فرزندان شان دیده می شود و رشد معیوب فرزندان مان را در پی خواهد داشت، در این سنین باید رفتار محبت آمیز را، هم به دختران مان و هم به پسران بیاموزیم.
همچنین سعی کنیم الگوی زنانه و مردانه به صورت دو الگوی ضد یکدیگر ، تلقی نشود و از ابتدا این ضدیت را به فرزندان مان القا نکنیم ، بلکه از همان دوران پیش دبستانی می باید به فرزندمان نشان دهیم الگوی رفتار زن و مرد مکمل یکدیگر است نه ضد یکدیگر . در همین دوران باید به دختران و پسران بیاموزیم با دیدی احترام آمیز ، به یکدیگر نگاه کنند، در مقابل یکدیگر گذشت داشته باشند.
یکی از نکاتی که در این دوره باید مورد توجه قرار گیرد ، این است که نمی باید به گونه ای رفتار کنیم که دختران مان از دختر بودن خویش ناراضی شوند. تبعیض در رفتار و عدم رضایت عدالت و نیز محبت نکردن به فرزندان و به خصوص دختران ، می تواند تاثیری سوء بر نگرش دختران از جنسیت خویش، داشته باشد
• دوره دبستانی
در این دوران از آنجا که رفتارهای دختران و پسران جنبه ضدیت به خود می گیرد، بهتر است به گونه ای رفتار کنیم که این ضدیت از یک سو تشدید و ریشه دار نشود و از سوی دیگر نحوه سازگاری و کنارآمدن با آن را نیز فرزندان مان به خوبی بیاموزید.
دوران دبستانی برای آموزش نحوه رفتار با جنس مخالف دوران مطلوبی است. به هنگام بروز اختلاف این آموزش، آنها را آماده می کند در زندگی زناشویی نیز بتواند از کنار اختلاف و تعارض ها، به خوبی بگذرند. در این سنین گاه دختران و پسران از نحوه رفتار و برخورد یکدیگر شکایت می کنند؛ در چنین مواردی ما نه تنها باید موجبات ارام کردن آنان را فراهم آوریم، بلکه باید به آنان کمک کنیم راه رفع مشکل و اختلاف را نیز خود کشف کنند.
اگر کودکی در این مرحله بتواند یافتن راه حل را تمرین کند، آمادگی خوبی برای حل اختلاف در زندگی زناشویی، پیدا خواهد کرد . در این مرحله باید رفتار مبتنی بر کرامت، گذشت، بزرگواری و عدالت خواهی را در مقابل افراد غیر همجنس به فرزندامان بیاموزیم. گاهی اوقات دختران دبستانی به پدر و مادر خود نحوه برخورد پسری با انان در راه مدرسه و پاسخ دادن خود را، نقل می کنند. اشتباه بزرگ در این موارد از آنجا آغاز می شود که پدر و مادر، آنی و حساب نشده، واکنش نشان دهند و شروع به سرزنش دخترشان کنند.
در چنین مواردی اگر دختر نیز رفتار اشتباهی از خود نشان داده بود، باید سعی کنیم خود به اشتباه خود پی ببرد و به آرامی روش صحیح برخورد با پسران را در موارد مشابه به او گوشزد کنیم.
رفتار تند و پرخاشگرانه اولین آسیبش این است که فرزندان از این پس مسائل مربوط به جنس مخالف را از ما پنهان خواهد کرد و در آینده دچار زیان های بزرگ تر می شود.
• دوره نوجوانی
باید کمک کنیم نوجوان تا حد ممکن از تصورات تخیلی درباره جنس مخالف، اجتناب ورزد. این امر هر چند به طور کامل امکان پذیر نیست ، می توانیم با اعمال روش هایی، از افراط در آن جلوگیری کنیم. از جمله روش های موکد، وجود گفت و شنود در خانه است. این جو باید در ادامه دوره دبستان در خانه وجود داشته باشد تا نوجوان نیز مسائل خود را در خانه مطرح کند و پدر و مادر نیز به او در اصلاح رفتار و افکارش ، راهنمایی لازم را ارئه دهند.
راهکارهای مدخله ای مناسب
گرایش به جنس مخالف، می تواند مسائل جدیدی را پیش روی شما و فرزندتان قرار دهد. بنابراین به والدین توصیه می شود:
 آگاهی خود را بالا ببرید
فرزند ما با توجه به مراحل رشد نیازهای متفاوتی دارد، زمانی بازی نیاز او بود و اکنون نیازهای دیگر! لازم است. والدین شرایط روانی و نیازهای هر دوره سنی را خوب بشناسند و در هر مرحله متناسب با این شناخت، رفتار خود را در برخورد با فرزند، تنظیم کنند. همچنین والدین باید آسیب هایی که در جامعه و از طرف همسالان فرزندشان را تهدید می کند بشناسند و راهکارهای پیشگیرانه و مقابله ای را در ارتباط با هر آسیب بکار ببندند.
زمانی را با فرزند خود بگذرانید
گاه والدین در کنار فرزند نوجوان خود هستند، اما گویا نیستند! زیرا آن چنان غرق در مشغله ذهنی، تماس تلفنی تماشای تلویزیون و کارهای منزل و بیرون اند که نوجوان حضور گرم و خالص آنها را در کنار خود احساس نمی کند، فراموش نکنیم حضور واقعی یعنی با همه احساس در کنار فرزندان بودن. لازم است، هر وقت آزادی را که به دست می آورید آن را به نوجوان خود هدیه دهید و با او بگذرانید. این به شما کمک خواهد کرد او را بهتر بشناسید. نوجوان تان باید بداند مراقب او هستید و احساسات مثبتی مانند محبت و حمایت را دریافت کند؛ این موارد می تواند، در کاهش گرایش به جنس مخالف به صورت آسیب زا، کمک کننده باشد.


به صحبت های نوجوان خود گوش دهید
بدون آن که حرف او را قطع کنید، بگذارید صحبت کند. جمله های او را کامل نکنید. بگذارید افکارش را به طور کامل بیان کند. اکر درباه چیزی مطمئن نیستید، بپرسید. مطمئن باشید فرزندتان احساس می کند شما توجه کاملی به او دارید. . همچنین اگر فرزندمان سوالی درباره روابط دختر و پسر پرسید او را بی ادب و بی حیا تلقی نکنیم، بلکه بدانیم این سوال می تواند بستری برای آموزش ما را فراهم کند.


لحظات قابل آموزش را شناسایی کنید
یکی از گزینه های خوب برای آموزش مناسب فرزند، شناسایی لحظات قابل آموزش است. لحظات قابل آموزش می تواند در حین تماشای تلویزیون ، فیلم ویدئویی، بعد از فهمیدن درگیری های دوستان شان دراین زمینه یا موقعی باشد که اخباری در این مورد شنیده می شود (مثلا در حین خواندن حوادث روزنامه) در این لحظات نیز به جای نصیحت و پند مستقیم، بهتر است به پرسش و پاسخ با فرزند درباره آن اتفاق پرداخت تا خود نوجوان یا جوان ، به نکات لازم پی ببرد و آنها را یاد بگیرد.


با صراحت صحبت کنید
هر وقت خجالت کشیدید به یاد بیاورید آینده نوجوان شما در خطر است و این خجالت نباید مانع شود مهم ترین فرصت را برای زندگی موفق و ایمن از او بگیرید. نوجوان شما از صداقت قدردانی خواهد کرد. او باید بداند صحبت درباره رابطه با جنس مخالف برای شما سخت است، زیرا والدین تان هرگز در این باره با شما گفت و گو نکردند. پس نباید از صحبت درباره پیامدهای منفی رفتار جنسی نوجوان دوری کنید. مخالفت خود را در برقراری روابط جنسی نشان دهید و درباره ارزش ها عشق صحبت کنید.
به همان اندازه که با دختر نوجوان تان در این باره صحبت می کنید، با پسر تان نیز صحبت کنید. فقط درباره موضوعات روابط جنسی صحبت نکنید، بلکه درباره رفتارهای مخاطره آمیز و آسیب های دیگر این نوع ارتباط مانند افت تحصیلی و ... صحبت کنید.


از بیان جزئیات بیشتر خجالت نکشید
بسیاری از والدین از این که درباره روابط با جنس مخالف به خصوص گرایش جنسی با فرزند خود صحبت کنند، می ترسند، زیرا فکر می کنند نوجوان شان از نظر جنسی فعال خواهد شد. اما تحقیقات نشان می دهد وقتی والدین منبع اصلی اطلاعات درباره روابط جنسی باشند ، نوجوان کمتر به سمت روابط جنسی گرایش پیدا می کند. می توانید چیزهایی را برای او توضیح دهید که به طور کامل آگاه شود.
برای این کار، ابراز صمیمیت همراه با اقتدار بین شما و نوجوان تان اهمیت بسیاری دارد. رابطه ای که در آن به یکدیگر اعتماد کنید و به همدیگر احترام بگذارید. اگر نمی توانید با نوجوان خود درباره روابط جنسی صحبت کنید، از برخی بزرگسالان نزدیک خود که نوجوان تان به او احترام می گذارد و درباره رفتارهای جنسی ارزش های مشترکی با شما دارد، کمک بگیرید.


از تجارب خود در زمان نوجوانی و جوانی بگویید
نوجوانانی که پی می برند والدین شان به راحتی از تجارب خود درباره این موضوعات و نحوه برخوردشان صحبت می کنند، تمایل کمتری به درگیر شدن در فعالیت های شدید و مشکل زا با جنس مخالف دارند. البته بدانید یک بار صحبت کردن با نوجوانی که به سرعت در حال پختگی و تجربه کردن فرصت ها و فشارهای جدید است، کافی نیست. هر چقدر در این مورد بیشتر صحبت کنید، فرصت بیشتری برای نوجوان فراهم می شود تا در معرض ارزش ها و پیام های والدین خود قرار گیرد.


به فرزند خود مهارت های زندگی را بیاموزید
برخی والدین آن قدر که به مهارت های تحصیلی فرزندان خود توجه می کنند، برای کسب مهارت هایی که آنان را برای زندگی بهتر آماده و توانمند می کند، اهمیت کمتری قائل هستند، مهارت هایی مانند خودآگاهی، برقراری روابط موثر، حل مسئله، مدیریت هیجانات منفی و ... این مهارت ها به فرزند شما کمک می کند روند زندگی خود را در هنگام برخورد با چالش ها و استرس ها زندگی بهتر مدیریت کند و تحت فشار نیازهای روانی یا فشار همسالان به سمت گرایش آسیب زا به جنس مخالف پیش نرود.
اگر مایل هستید درباره این مهارت ها اطلاعات بیشتری کسب کنید می توانید ضمن مطالعه کتاب های سودمند در این زمینه از مشاوران آگاه و با تجربه کمک بگیرید.


برای اوقات فراغت و آموزش های غیر درسی او فرصت و بودجه تعیین کنید
یادگیری یک هنر، فعالیت ورزشی، کاردستی ، زبان خارجی یا هر آنچه دوست دارد و به آن علاقمند است در تخیله فشارهای مختلف و پرورش عزت نفس فرزندتان تاثیر بسزایی دارد این آموزش ها واکسنی علیه برخی فشارهای همسالان است.


قانون های مشخص و روشنی را تعیین کنید
هر گاه والدین با توجه به فرهنگ ، ارزش ها ، پایگاه اجتماعی و اصول اخلاقی خانواده با همفکری خود نوجوان ، مرزهای ارتباطی با جنس مخالف را ترسیم کنند، نوجوان خود را ملزم به اجرا می داند . درباره گرایش به جنس مخالف، برای عینی کردن روابط دختر و پسر زنگ و حدود تعیین کنید؛ رابطه ی سالم رنگ سفید دارد و سایر روابط را از خاکستری ، بنفش و سیاه نامگذاری کنید. سپس برای هر رنگ با توجه به ارزش ها و اصول خانوادگی حدود تعیین کنید. به یاد داشته باشید این کار با همفکری نوجوان انجام گرفته شود و تک تک رفتارها با توجه به شدت، مدت و تعداد آنها در فهرست آورده شود.


بر فرزند خود نظارت داشته باشید
والدین وقتی بر نوجوان خود نظارت و کنترل دارند، به آرامی، دانش ، قدرت و مهارت های لازم را در تصمیم گیری به او می دهند. قوانین والدین مهم هستند.
آنها رفتار قابل قبول را مشخص و به والدین کمک می کنند کنترل بیشتری بر فرزندشان داشته باشند. در این زمینه مانع قرارهای زود هنگام، مداوم و زیاد آنها شوید؛ اگر فرزندتان بعد از مدرسه به خانه نمی آید، ببینید کجاست و با چه کسی است.
با این که اگر فرزندتان در اخر هفته یا شب بیرون می رود، بفهمید کجا و با چه کسی می رود.
سعی کنید مطمئن شوید در آن مکان بزرگسالان رفت و آمد دارند. همچنین تا آنجا که می توانید، تلاش کنید وقتی نوجوان شما در خانه است، حتما یک بزرگسال یا عضو خانواده حضور داشته باشد. نظارت وقتی آسان تر می شود که شما نگرانی و توجه تان را به کل زندگی او نشان دهید، نه فقط زمانی که او از خانه بیرون می رود.


محمد ترکمان- کارشناس ارشد روان شناسی بالینی
گردآوری: مرکز مشاوره روان شناسی آرامیس