آرامیس مشاور




تجارب اولیه کودکان چقدر مهمند؟ -سفر پر ماجرای کودک (4)

ضرب المثل قدیمی «کودک پدر انسان است» تا حدودی درست می باشد. کودکانی که تحت مراقبتهای هیجانی کافی قرار نمی گیرند، الگوهای رفتاری نابهنجاری نشان می دهند و بعدها کارکردهای اجتماعی و هیجانی محدودی خواهند داشت. (بورنستاین ، 1995؛ راتر ، 1979).
برای مثال ، بین وضعیت روانشناختی تروریست ها و دوران کودکی آنها که توام با ناامیدی ، خشم و الگوهای خشن است رابطه ای وجود دارد؛ تروریست ها فقط با عضویت در گروههای تروریستی کارایی خود را نشان می دهند. در ضمن حدودا نیمی از تروریست های مورد بررسی در دوران کودکی خود یک بیماری خطرناک داشته اند که عده معدودی در فرهنگ آنها می توانسته اند از آن بیماری جان سالم به در ببرند. همین قضیه هم باعث می شود خطر مرگ را در دوران بزرگسالی نادیده بگیرند (گولمن، 1986).

پرخاشگری و نوعدوستی نیز با دوران کودکی رابطه دارد. تحقیقات جدید حاکی از ارتباط وضعیت غایی دوران کودکی با چاقی و بیماری قلبی است. برای مثال یکی از عوامل مهم در بیماری قلبی، کلسترول پلاسما است. در کشورهایی که بیماری قلبی در آنها زیادند، متوسط کلسترول پلاسمای خون کودکان بالا است و در کشورهایی که میزان بیماری قلبی در آنها کم است میزان کلسترول پلاسمای خون بچه های آنها پایین می باشد. (دی بروینه و رولفز، 1989). ظاهرا تمام کاری که باید انجام بدهیم بررسی عوامل دوران کودکی جهت تبیین رفتارهای دوران بزرگسالی است. ولی این دو مورد را در نظر بگیرید:
پزشک معالج این پسر در سال آخر دبیرستان گواهی کرد که وی به دلیل مشکل عصبی باید شش ماه استراحت کند. پسر مورد نظر روی هم رفته دانش آموز خوبی نبود؛ دوستی نداشت- برای معلمانش مشکل ساز بود- دیر حرف می زد- به دلیل نداشتن جثه قوی و ورزیده مایه شرمساری پدرش بود- و در مدرسه بچه سازگاری نبود. او عادات و رفتارهای عجیبی داشت، دین خاص خودش را داشت، برای خودش سرودهایی می خواند و خلاصه این که پدر و مادرش می گفتند او بچه «عجیبی» است.

دختر شانزده ساله یتیمی که تحت سرپرستی مادر بزرگش بود. پدرش الکلی و حالا مرده بود. مادرش نیز این بچه معمولی را بخاطر دروغ گفتن و دزدیدن شیرینی طرد کرده بود. در پنج سالگی برای جلب توجه، یک پنی قورت داده بود. پدرش عاشق این بچه بود. او سالها در تخیلاتش خودش را معشوقه پدرش تجسم می کرد. مادر بزرگ بیوه اش نمی توانست از عهده چهار عمو و عمه جوان این دختر برآید. عموی جوانش مشروب می خورد و بالاخره یک روز بدون آن که کسی از سرنوشت او خبردار شود، مادرش را ترک می کند. یکی از عمه ها هم که یک سری روابط عشقی داشت خودش را در خانه حبس کرده بود. مادربزرگش خیلی در حق او سختگیری می کرد تا مبادا او نیز مثل بچه های خودش شود. لباسهای عجیبی تن نوه اش می کرد. به او اجازه نمی داد همبازی داشته باشد و برای آن که بدنش راست بماند او را می بست. در ضمن او را به دبستان نفرستاد (گورتزل و گورتزل، 1936).
با توجه به شرایط زندگی این دو کودک به سختی می توان گفت که آنها بعداً انسانهای سازگاری شوند یا در زندگی پیشرفت کنند. اما نفر اول آلبرت انیشتن بود و نفر دوم الینور روزولت، همسر فرانکلین روزولت و یکی از شخصیتهای متنفذ. پس از تعمیم و پیش بینی براساس اطلاعات مربوط به دوران کودکی آن قدرها هم که به نظر می رسد آسان نیست.
تجارب اولیه اگرچه مهمند اما تجارب مقاطع بعدی زندگی حداقل تا حدودی می توانند تاثیرات این تجارب اولیه را جبران کنند. کودکانی که در شرایط نامساعد بزرگ می شوند غالباً در بسیاری از زمینه ها ، پیشرفت کندی دارند اما با مراقبتها و توجه بیشتر می توان تا حدودی تاثیرات محیط نامساعد اولیه را جبران کرد.(کلارک و کلارک، 1976) . روان شناسان غالبا بر تجارب اولیه کودکان تمرکز می کنند چون اکثر کودکانی که در دوران کودکی و نوجوانی خود قربانی محیط نامساعد و فقیر زندگی خویش می شوند در دوران بزرگسالی، روابط میان فردی نامناسب و نامطلوبی خواهند داشت. اگر کودکان بدون دستیابی به برخی مهارتهای مهم وارد مدرسه شوند و اقدامی برای جبران یا رفع این کمبودها صورت نگیرد، عقب افتادگی آنها بیشتر خواهد شد و هرگز ظرفیتهای بالقوه آنها بالفعل نمی شود. این قضیه بر فرصت های شغلی، دنیای اجتماعی و علایق آنان در بزرگسالی تاثیر می گذارد. به عبارت دیگر معمولا تجارب دوران کودکی از آن جهت اهمیت دارند که تغییری در محیط دوران بزرگسالی ایجاد نمی شود، پس اگر بتوان تغییرات مثبتی ایجاد کرد آن گاه نتایج بهتری کسب خواهد شد. البته پیشگیری ، آسان تر و بهتر از جبران است. بهتر است به جای رفع مشکلات ناشی از دوران کودکی در دوران بزرگسالی، محیط دوران کودکی را مساعد و مثبت نمائیم.

منبع : روان شناسی رشد، سفر پرماجرای کودک
نوشته پاول اس. کاپلان، مترجم مهرداد فیروزبخت

نوشتن دیدگاه

خواهشمند است جهت ارتباط بعدی با شما، ایمیل صحیح وارد نمایید.
کلیه اطلاعات شما نزد ما محرمانه خواهد بود.
لطفا نظرات خود را به زبان فارسی تایپ کنید.


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید