رشد در خلا روی نمی دهد . هر فردی بطور همزمان در چند بافت زندگی می کند (کرپنر و لرنز، 1989). نزدیکترین بافت، خانواده است. هر چند بافتهای دیگری که کودک در آنها بسر می برد نیز مهمند مثل مدرسه ، گروه همسالان ، همسایگان ، نهادهای مذهبی و نظام سیاسی.
جنبه های مختلف محیط بر یکدیگر تاثیر می گذارند . تغییرات سیاسی (مثل تغییر خدمات مراقبتی دولتی و خصوصی) بر تعاملات اعضای خانواده تاثیر می گذارند و ساختار خانواده را متحول می کند؛ مثلا باعث می شوند مادران بیشتری دنبال کار بگردند. خانواده نیز متقابلا بر نظام اقتصادی و سیاسی تاثیر می گذارند.
پس عملکردها و کارکردهای فرد محصول تعامل شخصی و جنبه های مختلف محیط است که پیوسته در حال تغییر و تحول می باشد (فیشر و لرنر ، 1994)، یکی از مهمترین تحولات روان شناسی کودک همین بافتاری کردن (Contextualization) رشد است.
تمرکز بر خانواده
خانواده مهمترین بافت رشد است. کودکان در اوایل قرن بیست و یکم بیشتر احتمال دارد بخشی از دوران کودکی خود را در مراکز روزانه نگهداری یا سایر مراکز نگهداری سپری کنند. با افزایش تعداد کودکانی که باید خودشان از خودشان مراقبت کنند یا به اصطلاح، بچه های کلیدار (Latchkey children) (کودکانی که پدر، مادر یا بزرگتری ندارند که هنگام بازگشت آنها از مدرسه منتظرشان باشد)، نظارت و سرپرستی به یک مقوله مهم تبدیل شده است.
تقریبا 20% از کودکان هم اکنون در خانواده های تک سرپرست زندگی می کنند که افزایش آن به دلیل بالا رفتن میزان طلاق و تعداد مادران ازدواج نکرده است. اکثر زن و شوهرهایی که از هم جدا شده اند دوباره ازدواج می کنند و بسیاری از بچه ها یک رشته تغییر و تحولات خانوادگی را تجربه می کنند؛ آنها هم طعم خانواده اصلی را می چشند هم طعم خانواده تک سرپرست و زندگی در خانواده ناپدری و نامادری را.
مدرسه و اجتماع
روزهای کودکان از زمان ورود به مدرسه نظم می یابد. این جریان از سالهای نخست زندگی آنان شروع می شود. در بسیاری از خردسالان امروزی وارد مقاطع پیش دبستانی می شوند و اکثر آنها امروزه به مهد کودک می روند و حدوداٌ نیمی از آنها بطور تمام وقت در مهدکودک بسر می برند. در نتیجه امروزه کودکستان ها (مهدکودک ها) بیش از پیش احتمال دارد فعالیتهای درسی را مدنظر قرار دهند.
کودکان محصول همسایگان نیز هستند. تجارب کودکی که در محلات فقیرنشین بزرگ می شود با تجارب کودکی که در حومه شهر یا مناطق روستایی بزرگ می شود بسیار فرق دارد. تجارب کودکی که در محلاتی بزرگ می شود که در آنها خرید و فروش مواد مخدر و خشونت عادی است با تجارب کودکی که در محلاتی بزرگ می شود که حتی قفل کردن درب منازل هم عجیب است فرق دارد.
محل زندگی و تا حدودی مدرسه به وضعیت اقتصادی – اجتماعی ما بستگی دارد. فقرا در مناطق زندگی می کنند که فرزندان آنها در معرض خشونت بیشتری قرار می گیرند(مک لوید و ویلسون 1991). فقر بر تمامی جوانب زندگی تاثیر می گذارد . مراقبتهای پزشکی خانواده های کم درآمد غالبا زیر استاندارد است و این خانواده ها نمی توانند از عهده پرداخت هزینه های این مراقبتها برآیند. میزان واکسیناسیون نیز در این محلات کمتر است. (وود، 1995) . در مقایسه با والدین دارای درآمد متوسط ، عده بسیار کمی از پدر و مادرهای فقیر، فرزندان خود را در سطح بالای سلامتی می دانند (آدامز و بنسون، 1990) . بین فقر و بسیاری از مشکلات دیگر چون بی خانمانی، بلوغ زودرس، سوء تغذیه و عدم تحریک فکری در خانه نیز رابطه هست.
افزایش فقر دلایل متعددی دارد. اولا تعداد خانواده های تک سرپرست افزایش یافته و فقر در میان خانواده های تک سرپرستی که زنان مسئول آنها هستند بیش از فقر در میان زن و شوهرهای معمولی است (بارنز و اسکات، 1992). دلایل دیگر افزایش کودکان فقیر عبارتند از حذف تدریجی قشر حقوق بگیر و مشاغل پردرآمد و شکست برنامه های مبارزه با فقر دولت در رفع این معضل و ...
رسانه ها
تاثیر رسانه ها را نیز باید در نظر گرفت . کودکان بعد از خواب، بیشترین ساعات عمر خود را صرف تماشای تلویزیون می کنند(دور و رابین، 1995). مردم به شدت تحت تاثیر برنامه های تلویزیون ، فیلم های سینمایی و برنامه های رادیویی هستند. از همین رو نگران تاثیرات برنامه های تلویزیون بر فرزندانشان می باشند.
فرهنگ
کودکان ژاپنی ، ارزشها و نگرشهای متفاوتی را می آموزند و نسبت به مثلا کودکان اهل اکوادور تجارب متفاوتی در زندگی کسب می کنند. غالبا آنچه برای یک نفر عجیب و نامعمول است برای دیگری عادی و طبیعی می باشد. کاسبی در میان خردسالان انگلیسی یا امریکایی زیاد رایج نیست ولی برای کودکان زیمباوه ای کاری عادی است. (جاهودا، 1983).
فرهنگ های مختلف برخوردهای متفاوتی با چالشهای رشدی دارند. به همین دلیل وقتی اعضای دو فرهنگ متفاوت با هم رابطه دارند غالبا دچار سوء تفاهم می شوند.
دیدگاه کلی افراد در مورد زندگی و سلیقه ها و اولویتهای آنان را فرهنگ شان تعیین می کند.
منبع : روان شناسی رشد، سفر پرماجرای کودک
نوشته پاول اس. کاپلان، مترجم مهرداد فیروزبخت
کلیه اطلاعات شما نزد ما محرمانه خواهد بود.
لطفا نظرات خود را به زبان فارسی تایپ کنید.