آرامیس مشاور




تاثیر سخن در شادی زندگی

از جمله نعمت های پرارج که آفریدگار جهان به انسان ها عطا کرده و مایه اصلی آن را با سرشت بشر در آمیخته ، قدرت بیان است. نعمت سخن گفتن: عامل مهمی در تکامل آنهاست و تکامل نیز اثر فراوانی در شاد زیستن بشر دارد. اهمیت سخن در زندگی انسان ان قدر زیاد است که خداوند حکیم بغد از مسئله آفرینش انسان، از نعمت بیان سخن است.
الرَّحْمَنُ . عَلَّمَ الْقُرْآنَ . خَلَقَ الإنْسَانَ . عَلَّمَهُ الْبَیَانَ
خداوند رحمان ، قرآن را تعلیم داد، انسان را آفرید و به او بیان آموخت.

انسان با قدرت بیان و به وسیله آن، معلوماتی را که اندوخته ظاهر می سازد و تفکر خود را به دیگران منتقل می کند. از این رو می توان گفت سخن مانند پلی است که مغزهای جدا از یکدیگر را به هم پیوند می زند و افراد از طریق آن می توانند موجب خوشحالی و یا غمگینی همدیگر شوند. از امام سجاد (ع) پرسیدند: از سخن و سکوت کدام یک بر دیگری برتری دارد؟ فرمودند: « برای هریک آفت هایی است، ولی اگر از آفت مصون و سالم باشند ، سخن افضل و برتر است؛ زیرا خداوند هیچ یک از پیامبرانش را به سکوت مبعوث نکرده است، بلکه آنان ماموریت داشتند که با مردم سخن بگویند و با بیان خود آنان ماموریت داشتند که با مردم سخن بگویند و با بیان خود آنان را به صلاح و رستگاری دعوت کنند و نیز هیچ کس با سکوت مستحق بهشت نمی شود و از عذاب دورزخ مصون نمی ماند، نیل به رحمت الهی و نجات از عذاب او در پرتو سخن گفتن است . من هرگز ماه را نظیر آفتاب قرار نمی دهم ... شما خود فضل سکوت را با سخن توصیف می کنی، در حالی که هرگز فضل سخن را با سکوت نمی توان توصیف کرد.» روشن است که سخن، هم در ترقی و کمال و شادی انسان موثر است و هم ر سقوط و تباهی و غم و اندوه او اثر دارد. بستگی به این دارد که تا چه حد و اندازه از هنر سخن گفتن برخوردار باشیم.

هنر سخن گفتن
تا مرد سخن نگفته باشد  /  عیب و هنرش نهفته باشد. (سعدی)
شیوه سخن گفتن نه تنها معرف شخصیت افراد است ، بلکه با توجه به آن به میزان دانش و تحصیلاتشان نیز پی می بریم. کسی که از هنر سخنوری آگاه است و با کاربرد درست کلمات و عبارات آشنایی می یابد . عبوس ترین و خشمگین ترین چهره ها را باز کده و خنده بر لبانشان جاری می سازد و بدین وسیله شادی را برخود و دیگران عرضه می کند. چنان که حضرت علی (ع) فرموده اند: «جمال مرد به فصاحت اوست»
برای آن که ارزش سخن گفتن را بهتر دریابید، لازم است با گفته های بزرگان آشنا شوید.
ژرژهربرت می گوید: « یا درست حرف بزن یا آنکه عاقلانه سکوت کن » فیثاغورث این مطلب را به گونه ای دیگر اظهار می دارد: « یا خاموش باش یا حرفی بزن که از خاموشی بهتر باشد.» کلام منتسکیو نیز چنین است: « گاهی سکوت بیش از اتمام حرف ها مقصود را بیان می کند.» و سرانجام، به قول یکی از فلاسفه یونانی: «کم دانستن و بد بیان کردن ، مانند پول نداشتن زیاد خرج کردن است.»
مثال های فوق، ویژگی های سخن گفتن و شگفتی های این هنر را بر شما آشکار می سازد . این را بدانید که برجسته ترین سیاستمداران دنیا همواره بزرگ ترین سخنوران نیز بوده اند. منظور از درست سخن گفتن ، سخنرانی کردن نیست، بلکه خوب حرف زدن و انتخاب کلمات و مطالب مناسب و بجاست، که می تواند موجب برقراری رابطه مطلوب باشد.
امروزه در دنیای اقتصاد و سیاست خانواده «مذاکره» امری مهم تلقی می شود، زیرا مناسب ترین و سریع ترین راه حل هاست. از طریق «مذاکره» می توانیم به سوء تفاهماتی که عامل و منشاء هر گونه اختلاف اند ، خاتمه دهیم. افراد به هنگام گفت و گو اطلاعات لازم را در اختیار یکدیگر قرار می دهند و در جریان کم و کیف نظریات هم، قرار می گیرند که نتیجه آن آگاهی از خواسته های طرفین ، دستیابی به راه حل عقلانی و منطقی و نهایتاً برقراری تفاهم نسبی است.
«مذاکره» پدیده ای نوظهور نیست که بخواهیم آن را توضیح دهیم. ما در تمامی لحظات و دقایق زندگی خود را با این امر مهم سر و کار داریم. هنگامی که با راننده تاکسی بر سر مبلغ کرایه بحث می کنیم، زمانی که با مغازه دار در مورد خرید جنس چانه می زنیم و یا آنگاه که قصد خرید اتومبیلی را داریم، و یا با زن و فرزند درباره مسایل زندگی صحبت می کینم ، در حقیقت در حال «مذاکره» هستیم . مگر صحبت پزشک با بیمار خود، گفت و گوی وکیل با موکلش و یا صحبت مشاور با مراجع درباره مشکلش «مذاکره» نیست؟
درست است ، همه این اشخاص با یکدیگر در حال مذاکره اند، ولی کسی به نتیجه مطلوب و دلخواه می رسد که از ضوابط این امر مهم آگاه باشد. افرادی که شیوه صحیح گفت و گو با دیگران را رعایت نکنند ، کمتر موفق به حل گرفتاری های فیمابین می شوند.
توصیه هایی برای گفت و گوی خوب:
«شما بدون تسلط برخود نمی توانید فاتح دیگران باشید .» (کیم ووچونگ)
«هر کلمه که از دهان بیرون می آید ، مرهمی است که به زخمی می رسد یا خنجری است که دلی را می شکافد و یا نسیمی است که دریای احساسات را به تلاطم در می آورد. پیش از گفتن، تامل کنید.» (حجازی)
1. خوشخو، فروتن، مودب، بذله گو، نکته سنج و شیرین سخن باشید.
2. همیشه لبخند بر لب داشته باشید، هنگام سخن گفتن راحت و آرام بوده و از کلمات ساده و قابل فهم استفاده کنید.
3. برای تفهیم مطالب و استدلال آنها از طنز و گفته های شعرا ، نویسندگان و دانشمندان کمک بگیرید.
4. سطح معلومات و دانش شنونده را مدنظر قرار دهید . به طوری که سخن شما برای اکثریت قابل فهم و درک و نیز به دور از هر گونه فخرفروشی باشد.
5. مستقیماً به چشمان کسی که طرف صحبت شماست بنگرید تا به این شکل بتوانید از قوای تماس چشمی برخوردار شوید.
6. تلاش کنید تا به زیان چشمی مسلط شوید،
7. هیچ گاه تبسم کردن با چشمان خویش را فراموش نکنید.
8. گرمی و صمیمیت درونی خلق کنید تا بازتاب های آن به اطراف پراکنده شوند.
9. توجه طرف گفت و گو را به موضوع صحبت جلب کنید و ذهن او را از مسایل و اتفاقات خارج از جلسه دور سازید.
10. به موضوع بحث احاطه کامل داشته و آماده پاسخ به هر پرسشی باشید.
11. ازموضوع اصلی خارج نشوید و چند موضوع را در یک جلسه گفت و گو نگنجانید.
12. با صدایی رسا و نیز شمرده و متین صحبت کنید.
13. از خود تعریف و تمجید نکنید و شنوندگان را نرنجانید.
14. مراقب باشید که تحت هیچ عنوانی عصبانی نشوید.
15. تنوع در آهنگ و ریتم بیان داشته باشید؛ زیرا صدای یکنواخت شنونده را کسل می کند.
16. هنگام حرف زدن در جمع یا حرف زدن با دوستان و آشنایان هیچ ترسی به خود راه ندهید و دلهره و اضطراب را از خود دور سازید.
17. سعی کنید با سخن خوب زیبایی ها را شکوفا سازید؛ زیرا میان همه زیبایی ها، سخن زیبا از جایگاه ویژه ای برخوردار است . شاید علتش این باشد که هم خود می تواند به لحاظ خصوصیات لفظی و ادبی و ترکیب کلمات و جملات زیبا ادا شود و شادی و فرح ایجاد نماید و هم سایر زیبایی های عالم به وسیله سخن بیان می شود و موجب پسند و خشنودی شنوندگان می گردد.
18. سخن خوب و خوشحال کننده باید برخاسته از فکر و اندیشه باشد چون نسنجیده سخن گفتن علاوه بر زشتی ظاهری ، موجب ضررهایی می شود، چنان که حضرت علی (ع) می فرمایند:
«فکر ثمَّ تلکلَّمَ تسلم من الزِّلل.»
بیاندیش ، سپس سخن بگو تا از لغزش ها در امان باشی.
19. همراه با ادب اسلامی باشد، ادب یعنی انجام عمل مشروع اختیاری، توام با ظرافت و زیبایی. سخن گفتن با این ویژگی به طور یقین موجب شادی طرفین (گوینده و شنونده) خواهد شد.
20. راست و همراه عمل باشد، اگر سخنی را عمل تصدیق کند، اثرآن چندین برابر خواهد شد، لذا سخن راست همراه با عمل، خرسندی و شادی در پی خواهد داشت.
21. کنایه دار و نیش زننده نباشد، چنین که سعدی (ره) گوید:
ای بلبل خوش سخن چه شیرین نفسی / سرمست هوی و پایبند هوسی
ترسم که به یاران عزیزت نرسی / کز دست و زبان خویشتن در قفسی

آثار خوش سخنی
- سخن زیبا مال و ثروت را زیاد می کند، روزی را افزایش می دهد، مرگ را به تاخیر می اندازد، آدمی را محبوب می سازد و او را وارد بهشت می کند.
- سخن خوش، دوستان انسان را زیاد می کند و دشمنان را اندک.
- سخن زیبا رابطه ایجاد می کند و رابطه، بهداشت روانی را برای انسان ها به وجود می آورد.
- سخن زیبا شادی می آفریند، خنده بر لب می آورد و جذابیت انسان را بیشتر می کند، در نتیجه راه رسیدن به اهداف را هموار و هزینه آن را کم می کند. بنابراین تاثیر شگرفی در شاد زیستن می گذارد.


برگرفته از کتاب : مهارت های شاد زیستن، روانشناسی شادی و سلامت، خسرو امیرحسینی
گردآوری: مرکز مشاوره آموزشی، پژوهشی و درمانی آرامیس