نزن تا روشن بشی
مصرف مکرر و زیاد مشروبات الکلی یکی از مهم ترین مشکلات و بیماریهای قرن حاضر است که نگرانی وسیعی را در سطح جهان ایجاد کرده است. به رغم آن که درباره ی این ماده و اثرات جسمی- روانی- اجتماعی آن بحث فراوانی شده است؛ بسیاری از مردم در این باره اطلاع کافی ندارند و معمولاً اطلاعات آنان با اشتباهات و ساده انگاری های فراوانی همراه است. وجود چنین ساده انگاری ها و اطلاعات فقط باعث می شود افراد بیشتری از این نوع ماده استفاده کنند و افرادی که مصرف کننده اند، کمتر در جست و جوی درمان برآیند. این اشتباهات و باورهای غلط درباره ی اعتیاد و مصرف مشروبات الکلی بسیار متنوع است که به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
قبل از هر چیزی، بد نیست خودتان را درباره ی میزان اعتقاد به باورهای اعتیادزا امتحان کنید.
می توان نگرش ها و عقاید غلط اعتیادزا را دسته ای از عقاید تعریف کرد که بر محور لذت جویی، حل مسئله، تسکین و فرار تمرکز دارند. از جمله متداول ترین عقاید غلط درباره ی مصرف الکل به موارد زیر اشاره می کنیم:
افسانه 1 :مصرف الکل اعتیاد آور نیست
عده ای از افراد بخصوص جوانان به علت بی اطلاعی از مضرات و پیامدها یا به تحریک دوستان، باور دارند مصرف تفریحی و تجربه ی یک بار مصرف، سبب لذت صرف و عدم اعتیاد خواهد شد. غافل از آن که بسیاری از مصرف کنندگان با همین انگیزه اقدام به مصرف می کنند و یک بار مصرف، سبب ایجاد تمایل و احساس مثبت برای ادامه ی مصرف شده است. پس مصرف الکل تفریح و سرگرمی نیست.
افسانه 2 : نوشیدن الکل بی ضرر است
الکل ماده مخدر محرک شبیه نیکوتین یا هروئین است و بر خلاف غذا که باید جذب شود، مستقیماً وارد جریان خون می شود و در نهایت روی بخش های مختلف مغز اثرات منفی می گذارد، هماهنگی بدن را مختل میکند، موانع باز دارنده و کنترل کننده را رفع و احساس کاذب از اعتماد به نفس را در اشخاص تولید می کند. به این ترتیب بسیاری از کسانی که الکل نوشیده اند، هنگام رانندگی با سرعت زیاد تصادف می کنند و بسیاری از آسیب های دیکر را متحمل می شوند.
افسانه 3 : الکل مشکلات هیجانی را برطرف می کند
هر چند که الکل هیجانات را تندتر می کند معلوم نیست کدام یک از هیجانات و احساسات منفی یا مثبت ما آزاد می شوند. هر کس نسبت به الکل به شکلی واکنش نشان می دهد. از آن گذشته یک شخص واحد نیز در هر بار مصرف الکل واکنش متفاوتی دارد و گاهی باعث تشدید هیجانات منفی میشود. همین مورد باعث می شود فردی در مصرف الکل به شدت غمگین ، ناراحت و در خود فرورفته شود و دیگری شادی کاذبی را به دست آورد که البته موقتی است.
افسانه 4 : الکل انسان را اجتماعی می کند
هر کسی در مواقعی احساس خجالت دارد، این امر به ویژه در میهمانی هایی که همه اشخاص را لزوماً نمی شناسید، بیشتر است. در این شرایط بعضی احساس می کنند با خوردن الکل راحت تر می شوند؛ اما این راه حل مشکل نیست، زیرا بعد از مصرف الکل نمی تواند در چنین مجالسی شرکت کند.
افسانه 5 : به واسطه ی مصرف الکل می توان انرژی و شادی بیشتری را به دست آورد.
باید یادآور شد مصرف الکل بر روی عملکردهای مغزی تأثیر مستقیم و غیر مستقیم دارد و سبب اختلال در عملکردهای مختلفی جسمی می شود و بنابراین نمی تواند احساس شعف و شادی داشته باشد.
افسانه 6 : مصرف کمی الکل باعث افزایش قدرت جنسی می شود
نتایج بررسی ها حکایت از این واقعیت دارد که در دراز مدت همزمان با وابستگی جسمی و روانی و به الکل،کاهش میل جنسی در مصرف کننده و حتی عملکرد جنسی را به دنبال خواهد داشت.
افسانه :7 آسیب های ناشی از مصرف الکل نسبت به سایر مواد کمتر است.
پژوهش ها نشان داده اند، آثار سوء مصرف ناشی از مصرف الکل، گاهی به مراتب بالاتر است و بروز خسارت های شدید جسمی و روانی در ابعاد مختلف می شود.
افسانه 8: با قدرت اراده ام هر وقت بخواهم دیگر الکل مصرف نمی کنم
این باور اشتباه در مصرف مواد مخدر نیز وجود دارد؛ این در حالی است که افراد از اصطلاحات وابستگی و تحمل که در زمینه ی اعتیاد به مواد مخدر مطرح می شود، اطلاعی ندارند، طبق تعریف فرد به مرور زمان مجبور می شود برای بدست آوردن لذت اولیه به مقدار بیشتر مصرف ماده پناه ببرد، و در واقع دچار تحمل نسبت به ماده می شود و در ادامه جسم و روان فرد دچار وابستگی خواهد شد، طوری که نمی تواند ماده را کنار گذارد و در این صورت دچار علائم دردناک ترک و محرومیت می شود. بنابراین با وجود تحمل و وابستگی به ماده، اراده ی شما برای قطع مصرف ضعیف و ناتوان می شود.
افسانه 9: الکل می تواند جایگزین خوبی برای ترک سایر مواد باشد
برخی که در حال ترک سایر مواد مخدر مثل تریاک هستند، فکر می کنند می توانند الکل را جایگزین آن کنند و با خود می گویند الکل مواد را می شوید و از بین می برد. در حالی که این فکر و باور نیز غلط و نادرست است، چرا که این فرد نه تنها اعتیاد را به این شکل ترک نمی کند، بلکه علاوه بروارد کردن آسیب به جسم خود، دچار اعتیاد به ماده خطرناک تر دیگر، یعنی همان الکل، می شود.
افسانه 10 :من که نمی توانم مصرف نکنم، پس چرا خودم را عذاب دهم
اعتیاد به الکل، مانند بسیاری از مواد دیگر، گرچه سخت و طولانی اما درمان پذیر است و روان شناسان رویکردها و راهبردهای درمانی گوناگونی برای آن طرح ریزی کرده اند. پس اگر قصد ترک مصرف الکل را دارید می توانید برای درمان اقدام کنید.
دکتر ناهید لطفی ماهر کارشناس ارشد روان شناسی
گردآوری: مرکز مشاوره روان شناسی آرامیس
