حمله به مرزهای احساس تنهایی
احساس تنهایی، احساس ناخوشایندی است که در اثر کاستی در شبکه روابط اجتماعی فرد و با فاصله داشتن بین روابطی که فرد تمایل دارد که داشته باشد و آن چیزی که هم اکنون دارد. به وجود می آید. «بارون» و «بیرن» در کتاب روان شناسی اجتماعی می نویسند: احساس تنهایی، واکنش هیجانی و شناختی یک فرد است، به داشتن روابط رضایت بخش کمتر و کمتر از آنچه که تمایل به داشتن آن دارد. این احساس رنج آور، تجربه ای شایع است.
«شتابن» و همکارانش پرسشنامه ای را درباره احساس تنهایی در یک روزنامه منتشر کردند و از مردم خواستند که به آن پاسخ دهند. از بررسی پاسخ های 25 هزار نفر که به پرسشنامه جواب داده بودند، معلوم شد 15 درصد، همیشه و اغلب و 79 درصد در مواردی و بعضی وقت ها احساس تنهایی داشته اند، و تنها 6 درصد پاسخگویان گفته بودند که هیچ وقت دچار این احساس نشده اند. سایر پژوهش ها نشان می دهد در غرب بین 15 تا 20 درصد مردم احساس تنهایی شدید را تجربه کرده اند. در چند مطالعهُ روان شناسی ایرانی، حدود 25 درصد نوجوانان تهرانی و 20 درصد دانشجویان خود را افرادی تنها و بدون داشتن رابطه های صمیمانه توصیف کرده اند. احساس تنهایی یا تنها بودن تفاوت دارد: می توانیم با افراد زیادی باشیم اما از احساس تنهایی رنج بریم و می توانیم در گوشه ای تنها بنشینیم و سردی این هیجان ناخوشایند را در درون خود حس نکنیم. همانند شهید بلخی، شاعر نامدار ایرانی، که می گویند روزی از مردم کناره گرفته بود و در گوشه ای کتابی را مطالعه می کرد. یکی از آشنایانش بر او گذشت و گفت ای حکیم چرا تنها نشسته ای؟ پاسخ داد تو آمدی تنها شدم!
تنهایی منفی پیامدهای زیادی دارد که از جمله مهمترین آنها می توان از اضطراب، افسردگی، عزت نفس پایین، گرایش به خودکشی، مشکلات خواب، پرخوری، افت تحصیلی، استفاده نابجا از آرام بخش ها، مصرف الکل، تماشای بیش از حد تلوزیون، و ناتوانی سیستم ایمنی بدن یاد کرد. کارکرد ضعیف سیستم ایمنی، افراد تنها را بیشتر از غیر تنهایان، دچار انواع بیماریهای جسمی می سازد، تا جایی که به گفته پزشکان متخصص، احساس تنهایی به اندازه سیگار، فشار خون بالا و بی تحرکی می تواند باعث بروز بیماریهای گوناگون شود.
بررسی ها نشان می دهد بین افسردگی – که زمینه ساز مشکلات فراوان جسمی، روانی و اجتماعی است- و احساس تنهایی پیوند نزدیک و متقابلی وجود دارد که به آن حلقهُ خودندانم بخش تنهایی می گویند.
جدایی از همسر یکی از مهمترین و آسیب زاترین عوامل تنهایی است. آثار ویران ساز احساس تنهایی در جداشدگان به زمینه های شخصیتی و تربیتی فرد، مدت زندگی کردن باهمسر، کیفیت ارتباط دو نفر با یکدیگر، مهارت های اجتماعی، عزت نفس و منابع حمایتی او بستگی دارد. افراد طلاق گرفته و دچار شکست عاطفی شده، به خصوص زنان که شکننده تر از مردان در برابر احساس تنهایی هستند، باید مواظب باشند از روش های زیانبار برای سرگرم کردن خود بهره نجویند. پناه بردن به دوستان بی هدف و ناهمگون با ارزش های معنوی و اخلاقی، به خصوص برقراری پیوند عاطفی با افرادی از جنس مخالف عافیت سوزتر از دیگر روش هاست.
هست تنهایی به از یاران بد نیک چون با بد نشیند بد شود!
بسیاری از جوانان جدا شده از همسر، با راهنمایی مشاوری دلسوز بعد از مدتی کم توانسته ایم با برنامه ریزی دقیق و عاقلانه به موفقیت های علمی، هنری، ورزشی، و اجتماعی بزرگی دست یابند که رسیدن به آنهادر زندگی ملالت آور پیشین و در کنار همسری آزار دهنده و محدود کننده به هیچ وجه امکان پذیر نبوده است. مطمئن باشید، اگر در فرصت هایی که برایتان پیش آمده با حمله به مرزهای احساس تنهایی خود را در زمینه های مثبت زندگی و به خصوص از جنبه های معنوی و دینی رشد دهید، وعده خداوند درباره شما تحقق می یابد و زندگی سعادت آمیزی در کنار همسری سازگار و خوب بهره تان خواهید شد.
دکتر:محمود گلزاری / روانشناس
گردآوری: مرکز مشاوره روان شناسی آرامیس
