آرامیس مشاور




تعریف و تاریخچه ی هرزه نگاری

یکی از پیچیده ترین و اسرار آمیز ترین غرایز انسان، غریزه ی جنسی است که بسیاری از ابعاد رفتاری انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. از بارز ترین مصادیق طغیان غریزه ی جنسی، وجود حجم وسیعی از تصاویر، نوشته ها و سایر اشیاء مرتبط با مسائل جنسی در جامعه ی بشری است که به عنوان « پورنوگرافی » یا « هرزه نگاری » از آنها یاد می شود. در این مقاله می خواهیم تعریف و تاریخچه ای کوتاه از این موضوع داشته باشیم.

هرزه نگاری معادل فارسی واژه ی پورنوگرافی graphy » onpor » است. پورنوگرافی از ترکیب دو واژه ی یونانی تشکیل شده است؛ « eornp » به معنای هرزه، فاحشه و فاحشه بازی و graphic » » به معنای نوشتن و تحریر کردن ( پورافکاری، 1376 ). بنابراین معنای لغوی و ابتدایی پورنوگرافی عبارت است از فاحشه نگاری، تحریر و توصیف روسپی ها و به تعبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی، هرزه نگاری در فرهنگ جدید آکسفورد، هرزه نگاری به این صورت تعریف شده است: مواد و موضوعاتی که شامل توصیف صریح یا نمایش ارگان های جنسی یا فعالیت آنها به منظور تحریک جنسی است، این امر غیر از احساسات زیبا شناختی یا عواطف است ( جان کار، 2001 ). همچنین می توان گفت هرزه نگاری هر گونه نوشته، فیلم، تصویر و مطلب مربوط به امور جنسی است که هیچ گونه ارزش ادبی، هنری، سیاسی و علمی ندارد و عمدتا" به قصد تحریک جنسی ارائه می شود. عامه ی مردم کشور ما برای اشاره به این مواد از عناوین مختلفی مانند فیلم سکسی، فیلم مستهجن، فیلم سوپر یا فیلم غیر اخلاقی استفاده می کنند.
زمان شکل گیری هرزه نگاری را می توان از همان ابتدای تاریخ بشر پیگیری کرد. در واقع از همان زمانی که بشر قادر به تصویر گری و نوشتن شده، به تهیه و خلق هرزه نگاری نیز اهتمام ورزیده است؛ بررسی ظروف قدیمی و نقش نگاری های به دست آمده از یونان و روم باستان، به خوبی این ادعا را تأیید می کند. در این بین در طول قرون متمادی که از حیات جوامع بشری می گذرد، هرزه نگاری به رشد و توسعه ی خود ادامه داده است. سیر تحول مجرمانه ی هرزه نگاری نیز بیانگر تغییر الگوی آن از تصویر کاغذی و عکس های مجلات و نشریات خاص به تصاویر مستهجن متحرک، فیلم های ویدیویی، اصوات مستهجن و مانند آن است. گرچه در ابتدا هرزه نگاری بسیار محدود بود و در بسیاری از کشور ها ممنوع شده است، اینترنت، فرصتی را فراهم آورد تا همه ی شکل های محصولات هرزه نگارانه به صورت یکپارچه در سایت های اینترنتی در دسترس قرار گیرند و وب سایت های هرزه نگارانه به عنوان پربیننده ترین پایگاه شناخته شوند؛ همچنین این وب سایت ها از نظر فراوانی 12 درصد از کل وب سایت ها یعنی حدود 24 میلیون وب سایت را به خود اختصاص دادند. این گسترش باعث شده است هرزه نگاری به یک تجارت تبدیل شود؛ آن طور که گفته می شود سود جهانی تجارت هرزه نگاری در سال 2006 به 97 میلیارد دلار رسیده بود.
در ایران نیز با وارد شدن ویدیو در دهه شصت و گسترش استفاده از آن در دهه ی هفتاد، فیلم های مستهجن در انواع مختلف وارد کشور شد و تکثیر و استفاده از آن به صورت رایج اما مخفیانه درآمد. به تدریج امکان ذخیره ی تصویر میسر شد و این امر مستلزم ذخیره سازی تصاویر ثابت و متحرک در رایانه بود. سپس در کنار دیسک، از لوح فشرده نیز برای ذخیره سازی تصاویر استفاده شد. همچنین گسترش اینترنت موجب انتقال تصاویر و فیلم ها به صورت آنلاین شد. در نهایت ایجاد سایت های حاوی این گونه تصاویر و فیلم ها و افزایش چشمگیر آنها بر حجم معضلات افزود؛ به طوری که کنترل کامل آن از عهده ی تقریبا" هر نهاد و سازمانی خارج شد. هرزه نگاری با توجه به روش تهیه و تولید، محتوای محصولات و چگونگی توزیع به چند دسته تقسیم می شود: از منظر نوع، می توان انواع هرزه نگاری را به فیلم، عکس، طراحی، متن، صوت و ... تقسیم کرد. همچنین از منظر شیوه ی ارائه، هرزه نگاری به هرزه نگاری دیداری، شنوایی و نوشتاری تقسیم می شود. با توجه به روش تولید، هرزه نگاری به دو دسته « هرزه نگاری سنتی » و « هرزه نگاری مجازی » تقسیم می شود؛ در هرزه نگاری سنتی، تصاویر و محتوای هرزه نگارانه با استفاده از روش های سنتی مانند فیلم، نقاشی، عکس و مجله تهیه می شود؛ اما با ظهور رایانه امکان تهیه ی محصولات هرزه نگارانه به صورت مجازی نیز فراهم شد. براساس محتوای تصاویر نیز در صورتی که اعمال جنسی به صورت کامل به نمایش گذاشته شوند، « هرزه نگاری مستقیم یا سخت »، و هرگاه تصاویر برهنه با تأکید بر جنسیت و نمایش اندام جنسی بدون اعمال جنسی باشد، « هرزه نگاری غیر مستقیم یا نرم » نامیده می شود. در نهایت محصولات هرزه نگارانه نیز با توجه به چگونگی پخش به دو نوع « هرزه نگاری آنلاین یا زنده »، و « هرزه نگاری آفلاین یا ضبط شده » دسته بندی می شود.
گرایش زیاد به هرزه نگاری، می تواند زمینه ساز اختلال وابستگی یا همان اعتیاد به هرزه نگاری شود. اعتیاد به هرزه نگاری را این گونه تعریف کرده اند: استفاده ی بیش از حد از مواد هرزه نگاری به طوریکه سبب اختلال در زندگی عادی فرد شود.

در برخی متون علمی نیز آمده است اعتیاد به هرزه نگاری 5 مرحله دارد:
مرحله نخست رویارویی با مواد هرزه نگاری است که ممکن است از سنین پایین شروع شود؛
مرحله دوم اعتیاد یا وابستگی به این مواد است؛
مرحله سوم افزایش میزان استفاده ی فرد از مواد هرزه نگاری است؛
مرحله چهارم حساسیت زدایی است، یعنی فرد دیگر با مواد هرزه نگاری مانند مراحل اولیه تحریک نمی شود و به دنبال انواع شدیدتر آن می گردد؛
مرحله پنجم که همان مرحله ی انجام و عمل به هرزه نگاری است.
با این حال و به رغم شیوع استفاده از هرزه نگاری، در سراسر دنیا جنبش هایی علیه هرزه نگاری وجود دارند. حتی در کشور هایی که هرزه نگاری با هیچ محدودیتی همراه نیست این مخالفت ها دیده می شود چون اثرات مخربی دارند.
الهام آزادنام، کارشناس ارشد روان شناسی
گردآوری: مرکز مشاوره روان شناسی آرامیس