آرامیس مشاور




همسران همدل

مهارت نگاه کردن از زاویه دید طرف مقابل یا «همدلی» مهارتی است که هر زن و شوهری به ان احتیاج دارد.
دلت گرفته است . خیلی زیاد. آن قدر که می خواهی کسی را پیدا کنی و خودت را خالی کنی. سرشاری از حرف وفقط یک گوش شنوا می خواهی تا خودت را خالی کنی. با خودت می گویی: چه کسی بهتر از همسرم ؟ می نشینی کنارش. مدام از تو می پرسد؟ «چی شده؟ چرا ناراحتی؟ اتفاقی افتاده؟ » هنوز چند جمله بیشتر حرف نزده ای که می پرد وسط حرفت و شروع می کند به نظر دادن : «نه، این قدرها هم که می گی مهم نیست. فکر کردم حالا چی اتفاقی افتاده! شاید هم این جمله را بشنوید :«اصلاً تقصر خودته. اشتباه کردی و...» و نهایتاً همسرعاقل شما شروع می کند به نصیحت و ارائه راه حل. اما تو هیچ کدام را از همسرت نمی خواستی؛ تنها می خواستی با تو همدلی کند و به قول خودمانی تر، تو را بفهمد. همین و بس.

همدلی به زبان ساده یعنی توانایی ما در درک دقیق احساسات و افکار طرف مقابل. یعنی بتوانیم احساسات و عواطف طرف مقابل را شناسایی و درک (جنبه عاطفی) و دنیا را از زاویه دید او نگاه کنیم (جنبه عقلانی).
همدلی به معنای تایید کردن طرف مقابل و هم عقیده بودن با او نیست. همدلی یعنی بتوانیم بدون آن که در موقعیت طرف مقابل قرار گرفته باشیم، خودمان را جای او بگذاریم و از دریچه چشمان او مسئله را نگاه و درک کنیم. همدلی به ما کمک خواهد کرد تا دیگران را با وجود تفاوت ها بپذیریم و با دیدی احترام آمیز به هم نگاه کنیم. همدلی به همین سادگی اتفاق نمی افتد. ما وقتی در همدلی موفق می شویم که هم معنای سطحی کلماتی را که طرف مقابل به زبان می اورد درک کنیم و هم معنای نهفته در آن را.
علاوه بر این، باید بتوانیم احساسات فرد را هنگام بیان این کلمات تشخیص دهیم و درک کنیم او در آن لحظه چه احساسی دارد. ما زمانی همدلی کرده ایم که بتوانیم شرایطی فراهم کنیم که طرف مقابل احساس کند در محیطی امن قرار دارد، محیطی که او را می پذیرد و قرار نیست قضاوت یا ارزیابی شود. تنها در این فضا او مجال این را پیدا می کند که احساسات و افکاری را که برایش مهم است و ذهنش را درگیر کرده با خیالی راحت بیان کند و حس کند داریم با او همدلی می کنیم.
چرا همدلی در روابط همسران مهم است؟
این واقعیتی است که برای رسیدن به یک زندگی آرام و عاشقانه نیازمند کسب مهارت هایی هستیم ، مهارت هایی که بدون آن حتی پررنگ ترین عشق ها هم به مرور رنگ می بازد. همدلی یکی از این مهارت های مهم است که به ما می آموزد با وجود تفاوت ها به هم احترام بگذاریم و همدیگر را دوست داشته باشیم و درک کنیم.
با همدلی در واقع تلاش می کنیم درک مقابل و درستی از رفتارها و احساسات همسرمان داشته باشیم و در موقعیت های گوناگون واکنشی درست و سنجیده در برابر همدیگر نشان دهیم. علاوه بر این، همدلی چند فایده ی مهم دیگر هم دارد.

1- رهایی از احساس تنهایی
اولین فابده همدلی در روابط زناشویی رهایی از این حس آزاردهنده است. در مواقعی که دچار ناراحتی این حس آزار دهنده است. در مواقعی که دچار ناراحتی و تنش هستید و احساس می کنید تمام درهای دنیا به روی شما بسته شده ، وجود همسری همدل و همراه پذیرنده که احساسات ، افکار و هیجان های شما را درک کند و بتواند دنیا را از دید شما نگاه کند، بسیار خوشایند و لذت بخش خواهد بود.
2- تصمیم گیری درست:
وقتی با همسرتان همدلی می کنید، درست است که دارد تلاش می کند دنیا را از دید شما نگاه کند، اما به هر حال او شخصی بیرونی از دید، تجربه و هوش خود به مسئله نگاه می کند و از طرف دیگر، در بحران احساسی ای که الان شما درگیر آن هستید، قرار ندارد و ممکن است بتواند دریچه های دیگری را هم روی شما باز کند، یعنی دقیقاً وقتی فکر می کنید همه راه ها به بن بست رسیده و چاره ای نیست، او با درک درست موقعیت و احساس شما در آن موقعیت می تواند کمک بزرگی باشد.
3- ایجاد احساس امنیت و استحکام روابط:
وقتی است که احساس می کنید در بدترین شرایط هم می توانید روی همدلی همسرتان حساب کنید و حتی اگر اشتباهی هم مرتکب شده اید، او با دید یک قاضی شما را توبیخ نمی کند و کنارتان است و احساس ناراحتی و پشیمانی شما را می فهمد. در نتیجه ، محیط خانه را امن ارزیابی خواهید کرد و همین احساس امنیت و آرامش کمک بزرگی به استحکام روابط زناشویی است.
4- درک درست موقعیت ها و پیشگیری از سوء تفاهم:
احساس همدلی سبب می شود هر کدام از طرفین با چشم دیگری موقعیت و ماجراهای زندگی را ببیند. همین دیدن از دریچه چشم دیگری و تلاش برای درک موقعیت از دید طرف مقابل باعث می شود شناخت بهتر و دقیق تری به دست اید و در نتیجه، از خیلی از سوء تفاهم ها و پیش داوری های احتمالی پیشگیری شود.
5- بالا بردن میزان عشق و صمیمیت:
وقتی یک زن و شوهر در روابطشان همدیگر را همدل و همراه ارزیابی می کند، یعنی توانایی درک درست احساسات یکدیگر را دارند و به راحتی می توانند با یکدیگر صحبت کنند ، احساسات، افکار و نیازهای همدیگر را با وجود تفاوت ها و اختلاف سلیقه های موجود درک می کنند و در نتیجه، صمیمیت و عشق بیشتری در روابط زناشویی خود پیدا می کنند.
چند گام برای تبدیل شدن به همسران همدل
برای تمرین همدلی بین خود و همسرتان می توانید این گام ها را بردارید.
1- شناخت احساسات و هیجانات خود:
تعجب نکنید. قدم اول این است که خودتان ار بشناسید و به افکار و احساسات خودتان آگاه باشید.
وقتی خود و احساساتتان را بشناسید، خیلی راحت تر می توانید احساسات و هیجانات همسرتان را بشناسید و آنها را درست تشخیص دهید و در مواقع لزوم با او همدلی کنید.
2- داشتن گوش شنوا:
در ارتباط با همسرتان سعی کنید شنونده خوبی باشید تا این فرصت را پیدا کند احساسات و افکارش را با شما در میان بگذارد، در واقع، مهم ترین اصل در همدلی همین شنونده خوب بودن است.
خوب گوش کنید و به او این احساس را القا کنید که دارید از دید او قضیه را نگاه می کنید.
3- توجه به زبان بدن:
موقع گوش دادن به همسرتان باید غیر از شنیدن حرف های زبانش، حرف های جسم و چهره ای او را هم با دقت بشنوید تا بهتر بتوانید همدل و همراهش باشید. مثلا ممکن است او با حرف هایش به شما نگوید مضطرب است، اما شما از حالت چهره و حرکت دست ها و لرزش صدایش اضطراب او را بفهمید و همین فهمیدن به شما در همدل شدن با او کمک خواهد کرد.
4- همراهی و هماهنگی با احساسات طرف مقابل:
هنگام همدلی با همسرتان سعی کنید او را به طور حقیقی و صادقانه و بدون تظاهر و یا احساس اجبار درک کنید و با احساسات و عواطفش هماهنگ باشید. مثلا وقتی همسرتان ناراحت و غمگین است و این نکته در لحن صدا و حالت چهره اش نمایان است ، شما نباید با حالتی شاد و سرخوش با او وارد صحبت شوید و همدلی کنید.
5- توجه به احساسات و هیجان ها و حواسته طرف مقابل:
در اکثر مواقع ، همسرتان نیاز دارد که شما متوجه احساس و حالت و هیجان او باشید و موقعیت های احساسی او را درک کنید.
فراموش نکنید او بعد از برون ریزی عواطفش کاملا ارام می شود و آمادگی پیدا می کند تصمیم مشترکی با شما بگیرد. به او فرصت دهید تا عواطفش را تخلیه کند و بعد تصمیم درست بگیرد.
6- من به جای همسرم
این جمله را در ذهن خود تکرار کنید. موقعی که دارید با او همدلی می کنید واقعا خودتان را جای او بگذارید و از چشم های او دنیا را نگاه کنید.
با خودتان بگویید : اگر من در این موقعیت بودم، الان چه احساسی داشتم؟ الان چه کار می کردم؟
7- فیلم بازی کردن ممنوع:
تظاهر به همدلی نکنید و به احساسات همسرتان لطمه نزنید. نقش بازی کردن یا استفاده ابزاری برای رسیدن به هدف های خود از رفتار همدلانه باعث دلسردی و بی اعتمادی می شود. باور کنید او به خوبی خواهد فهمید شما دارید فیلم بازی می کنید.
8- ارائه پاسخ مناسب:
سعی کنید برداشت خودتان را از حرف ها و احساسات طرف مقابل مطرح کنید. اما برای این کار عجله نکنید . اجازه دهید همسرتان اول صحبت کند و شما پذیرای حرف هایش باشید و سپس هر چه فهمیدید خلاصه و مفید بیان کنید. این کار باعث می شود حس کند شما واقعا دارید به او توجه می کنید و احساساتش را درک می کنید و همدلی شما واقعی است.
9- پذیرش و گوش دادن بی قید و شرط
ممکن است غمگین باشد یا خوشحال، مضطرب، آشفته ، مقصر، قربانی و یا هر چیز دیگر. همسرتان را در آن لحظه هر گونه که هست بپذیرد ، بدون قید و شرط . پذیرش شما به معنای تایید شما نیست ، بلکه به این معنا است که شما ادراک و احساس فعلی او را می پذیرید و آن را درک می کنید و می فهمید.
10- تشویق رفتارهای همدلانه:
فراموش نکنید همدلی یک مهارت است و همه مهارت ها با تمرین و تکرار به دست می آید . بنابراین ، برای تقویت این مهارت در خودتان و همسرتان سعی کنید همدیگر را به رفتارهای همدلانه تشویق کنید.

قدغن های همدلی، کارهایی که ریشه های همدلی را می خشکاند.
این کارها دقیقا شما را به فردی غیر همدل تبدیل می کند:
1. قاضی شدن ممنوع: وقتی همسرتان از چیزی ناراحت است و دارد با شما درد دل می کند، شما نباید با لباس قاضی، شنونده حرف هایش شوید. بلکه باید همدل و همراهش باشید.
2. مشکل را ریز و درشت نکنید: «عزیزم ، این کار اصلا چیز مهمی نیست! بی خیال شو! به زودی حل میشه .» در ذهن شما این موضوع بی اهمیت و ساده است. قرار شد موقع همدلی از دید او ماجرا را نگاه کنید. اصلاً اگر در ذهن همسرتان هم موضوع بی اهمیت بود که به سراغ شما نمی آمد. علاوه بر این ، سعی کنید قضیه را خیلی هم بزرگ جلوه ندهید. «وای چه جوری تحمل کردی؟ من اگه بودم ، داغون می شدم .» این هم نوعی اغراق و بزرگنمایی است.
3. سرزنش نکنید:«من از اول می دونستم این اتفاق می افته.» «تقصر خودته. نباید این کار رو می کردی» او به اندازه کافی ناراحت و خسته هست و در حال حاضر ، به همدلی شما نیازمند است، نه سرزنشتان.
4. ماجرا را به رخ او نکشید: یک اشتباه خطرناک در روابط زناشویی که احساس همدلی و اطمینان را در روابط زناشویی می کشد، همین به رخ کشیدن کشیدن است. او دارد در مورد خودش و مشکلش و احساساتش با شما صحبت می کند، شما هم گوش می کنید و در آن لحظه با او همدلی می کنید ، اما کمی بعد، به رخش می کشید.
5. نصیحت و پند و اندرز ممنوع: وقتی شروع به نصیحت می کنید، یعنی خودتان را در موضع قدرت قرار داده و طرف مقابل را پایین و ناتوان فرض کرده اید.
6. پرهیز از دادن راهنمایی های بی جا: حرف های او تمام نشده راه حل های پیشنهادی ما روی میز آماده است. حواستان باشد. شاید واقعا ارائه راه حل در توان شما نباشد.


مهمان مظفری، کارشناس ارشد روان شناسی