پیش آمدن اختلافات عقیدتی و مذهبی در میان همسران مطلوب نیست ، اما استفاده از راه های زیر می تواند وضعیت را بسیار بدتر کند.
هر یک از ما برای مقابله با مشکلات زندگی مشترک از روش های گوناگونی استفاده می کنیم. بعضی از این روش ها مانند تلاش برای حل مسئله، ایمن سازی در برابر استرس، کمک گرفتن از افراد متخصص و یا از شبکه حمایت خانوادگی و دوستان، سازگارانه هستند و به حل مسئله کمک می کنند. اما گاهی اوقات ما به دلیل ناآگاهی درباره شیوه های حل مسئله، از راهکارهای نامناسبی استفاده می کنیم که نه تنها کمکی به رفع مشکل نمی کنند، بلکه بر وخامت شرایط نیز می افزایند. این موضوع به ویژه درباره اختلافاتی که ریشه در ارزش ها و اعتقادات ما دارد بیشتر به چشم می خورد. زوجین در این گونه موقعیت ها رفتارهای اشتباهی انجام می دهند که به تعارض و کدورت بیشتر می انجامند. شناخت این رفتارهای نادرست به ما کمک می کند تا آنها را از چرخه رفتاری خود حذف کرده و راهکارهایی سودمند را جایگزین آنها سازیم . از مهم ترین این رفتارها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
احترام نگذاشتن به باورها و اعتقادات طرف مقابل
یکی از مهم ترین رفتارهای غلط ، احترام نگذاشتن به باورها و اعتقادات همسرتان است. وقتی که شما به خواسته ها و نیازهای همسرتان بی احترامی کرده و یا اهمیتی نمی دهید. موجب می شوید تا همسرتان احساس کند که ارزش هایش مورد تهدید قرار گرفته و فقط بخواهد از موضع خود دفاع کند. در چنین حالتی ممکن است رفتار یا گفتار همسرتان اصلا منطقی نباشد. از طرف دیگر، ممکن است این کار شما موجب شود تا همسرتان هم مقابله به مثل کرده و به اعتقادات شما بی احترامی کند. این کار موجب بالا رفتن مشاجره و سرایت آن به سایر جنبه های زندگی زناشویی می شود. وقتی ما کار ناشایستی را برای اولین بار انجام می دهیم، پس از انجام آن احساس شرم و پشیمانی زیادی می کنیم ، اما هر چه بیشتر آن عمل را انجام را تکرار کنیم ، احساسات منفی ناشی از آن کاهش می یابد؛ تا جایی که دیگر به آن کار عادت می کنیم. زمانی که بی احترامی کردن به همسر به صورت یکی از رفتارهای معمول درآید، بنیان زندگی متزلزل خواهد شد.
بحث مدام و تلاش برای متقاعد کردن همسرتان
بحث مدام درباره هیچ موضوعی نتیجه مثبت ندارد، به خصوص اگر هدف شما تنها مجاب کردن طرف مقابلتان باشد. اگر از جمله افرادی هستید که به مدت یک ساعت برای همسرتان درباره نقاط ضعف باورهایش حرف می زنید، بدون اینکه اصلا به وی فرصت حرف زدن بدهید، بدانید که به نتیجه دلخواهتان نخواهید رسید. البته منظور ما این نیست که نباید درباره این اختلافات با همسرتان صحبت کنید. اما یک گفتگوی سودمند دو جزء دارد: گفتن و شنیدن. برای اینکه حرف هایتان روی همسرتان تاثیر بگذارد، بگذارید او هم صحبت کند و از نظراتش آگاه شوید. همچنین این کار می تواند موجب کاهش تعصب شما و همسرتان نسبت به مسئله شود.
مورد تمسخر قرار دادن باورهای اعتقادی یا سیاسی وی
هیچ کس از اینکه مورد تمسخر تحقیر قرار بگیرد، خوشش نمی آید، بنابراین انتظار نداشته باشید که همسرتان به خاطر اینکه او را مورد تمسخر قرار داده اید، خوشحال شده و متوجه شود که تا به حال طرز فکر نادرستی داشته است. به ویژه در میان جمع باورهای مذهبی یا سیاسی همسرتان را مورد تمسخر قرار نداده و در مورد آنها مزاح نکنید، به خصوص زمانی که در جمعی هستید که می دانید عقیده همسرتان مخالف عقیده اکثریت است. از انجام این کار در حضور فرزندتان نیز جداً اجتناب کنید، چون باعث می شود شان پدری یا مادری همسرتان را زیر سوال ببرید.
تشدید باورها و فعالیت های عقیدتی به منظور تحت تاثیر قرار دادن همسرتان
تصور نکنید که با افزایش فعالیت های مذهبی یا عقیدتی خودتان می توانید همسرتان را تحت تاثیر قرار دهید.اگر شما از نظر مذهبی دارای اعتقادات قوی تری از همسرتان هستید، این مسئله که در حضور وی به مدت طولانی به فرایض دینی مانند نماز یا تلاوت قرآن مشغول باشید، موجب خوشحالی وی نخواهد شد. شما می توانید از طریق عمل به دیگر دستورات دینی همانند خوش رفتاری با همسر و احترام گذاشتن به وی، علاقه او را خودتان افزایش دهید. هر قدر ما بیشتر به فردی علاقه داشته باشیم، راحت تر عقاید او را می پذیریم.
عمل کردن طبق باورهای همسر، بدون داشتن ایمان قلبی
گاهی اوقات یکی از زوجین به خاطر خاتمه دادن به بحث ها و مشاجرات، بدون درونی کردن اعتقادات طرف مقابل، رفتار خود را تغییر داده و مطابق، رفتار خود را تغییر داده و مطابق با ارزش ها و اعتقادات همسرش رفتار می کند. از آنجایی که وی قلباً این ارزش ها را نپذیرفته است، ممکن است بعد از مدتی از این رفتارهای تصنعی خسته شده و دچار دوگانگی شود و بخواهد که به وضعیت سابق خود بازگردد؛ احتمالا این کار وی با واکنش شدید همسر و اطرافیان همراه خواهد بود.
برنامه ریزی شخصی برای گذراندن تعطیلات اوقات فراغت
تفاوت های اعتقادی و مذهبی زوجین بر همه جنبه های زندگی زناشویی تاثیر می گذارد. برای مثال، فردی که اعتقادات مذهبی اش قوی نیست ، ترجیح می دهد تعطیلات را در یک مکان تفریحی بگذارند و از طرفی، همسر وی که فردی مدهبی است، دوست دارد در هر فرصتی به یکی از مکان های زیارتی سفر کند. بعضی از زوجین به منظور رفع این مشکل، تصمیم می گیرند که هر یک به تنهایی اوقاعت فراغت خود را بگذرانند. اما این کار با گذشت زمان موجب فاصله گرفتن زن و شوهر می شود. بهتر است در این زمینه طوری برنامه ریزی شود که نیازها و تمایلات هر دو طرف لحاظ شود.
قضاوت کردن درباره همه کارهای همسرتان بر اساس باورهای عقیدتی وی
لازم نیست هر خطایی را که همسرتان سر می زند به ارزش های مذهبی یا سیاسی وی ربط دهید، زیرا ممکن است در واقع چنین هم نباشد. اگر همسر شما که ایمان مذهبی قوی ای ندارد، دروغی گفت، به او نگویید اگر که کمی دین و ایمان داشت این کار را نمی کرد، چون احتمالا او برای شما چند مثال از رفتار ناشایست کسانی (حتی خودتان) که شما از نظر اعتقادات مذهبی قبولشان دارید، خواهد زد. از طرف دیگر، آیا واقعا همسر شما که باورهای درستی ندارد، تا به حال هیچ کار خوبی انجام نداده است؟ اگر فقط باورهای مذهبی یا سیاسی ما بر رفتار ما تاثیر می گذارند، پس رفتارهای پسندیده همسرتان نتیجه چیست؟ راستی آیا خود شما تا به حال کار ناشایتی انجام نداده اید؟
نادیده گرفتن ویژگی های مثبت همسرتان
زمانی که شما همسرتان را به عنوان شریک زندگی تان انتخاب کردید، احتمالا تا حدودی از اعتقادات وی مطلع بودید. حتما دلیلی وجود داشته که شما به رغم وجود این تفاوت های مهم تصمیم گرفته اید با همسرتان ازدواج کنید. به جای زیر ذره بین گذاشتن گفتار و رفتارهای متفاوت همسرتان، کمی هم به ویژگی های مثبت وی فکر کنید. کمال گرا نباشید و وجود دیدگاه های متقاوت در مورد بعضی از مسائل زندگی را بپذیرید.
نادیده گرفتن تفاوت های عقیدتی
همان طور که بحث بیش از حد کمکی به حل مشکل نمی کند، پاک کردن صورت مسئله نیز راهکار مناسبی نیست. شما و همسرتان باید نسبت به این مسئله آگاه باشید، تا در صورت بروز مسائلی در این زمینه بتوانید با همکاری هم مشکل را برطرف کنید. اگر هر بار که می خواهید در این باره با همسرتان صحبت کنید، کار به مشاجره می کشد، به جای حرف نزدن در این باره، باید شیوه گفتگویتان را تغییر دهید.
اعتقاد به اینکه تفاوت های عقیدتی شما به مشکلات غیرقابل حلی منجر خواهند شد
این عقیده تنها زمانی صحیح است که تفاوت های شما بسیار فاحش، تعصبتان زیاد و پذیرشتان کم باشد. گرچه نتایج پژوهش ها نشان داده است که میزان رضایت از زندگی زناشویی در خانواده هایی که دارای اعتقادات مذهبی و سیاسی مشابهی هستند بیشتر است، اما این تفاوت به خودی خود نمی تواند موجب برهم خوردن زندگی خانوادگی شود. نتایج پژوهش کویر (2003) نشان داده است که با وجود اینکه میزان تعارض در خانواده هایی که زن و شوهر دارای باورهای مذهبی متفاوتی هستند، بیشتر از خانواده های است که در این موارد سازگاری دارند، اگر زوجین مشکلات خود را به طرز معقولانه و سنجیده ای حل کنند، میان میزان شادکامی و رضایت دو گروه تفاوتی وجود نخواهد داشت.
تصور اینکه اگر همسرتان به شما علاقه داشت، اعتقاداتش را تغییر می داد
یکی از اشتباهات همسران این است که دیدگاه های متفاوت همسرشان را به عنوان دلیلی برای اثبات بی علاقگی وی تعبیر می کنند. ما هر قدر هم به شخصی علاقه مند باشیم، قادر نیستیم به خاطر وی تغییرات خیلی زیادی در خودمان ایجاد کنیم. البته ایجاد تغییر درباره رفتارهای ظاهری مانند نوع لباس پوشیدن یا طرز غذا خوردن کار چندان سختی نیست، اما زمانی که موضوع مورد بحث، ارزش ها واعتقاداتی است که از دوران کودکی در ما شکل گرفته، تغییر کامل و گسترده ممکن نیست.
تمرکز کامل بر باورهای مذهبی و بی توجهی به سایر حوزه ها
درست است که باورهای مذهبی اهمیت زیادی در زندگی بسیاری از افراد دارند، اما گاهی اوقات افراد تمام تمرکز و انرژی خود را صرف پیدا کردن شباهت و یا تفاوت های موجود در این حوزه کرده و در نتیجه، توجهی به سایر حوزه ها ندارند. این مسئله نیز موجب می شود تا هر گونه تفاوتی در باورهای مذهبی فشار مضاعفی را به رابطه همسران وارد کند. توجه به سایر حوزه های می تواند هم لحظات لذت بخشی را در رابطه همسران ایجاد کند و هم فرصتی برای آنها فراهم کند تا با خیالی آسوده به دنبال حل مسئله در زمینه تفاوت ها و اختلافات موجود در باورهای مذهبی شان باشند.
زهره قربانی، کارشناس ارشد روان شناسی
