آرامش در حضور دیگران
می خواهید طلاق بگیرید. با همسرتان در این مورد صحبت کرده اید و به توافق رسیده اید. با یک روان شناس با تجربه نیز در این مورد مشورت کرده اید و او پس از چند جلسه مشاوره با شما و همسرتان به این نتیجه رسیده که باید از هم جدا شوید. اکنون چگونه باید به بچه ها، دوستان و رئیستان و خانواده تان این خبر را بگوئید؟ کنتانس آرونس، نویسنده کتاب «طلاق خوب» ، 5 مرحله را در فرآیند طلاق مشخص کرده است. مراحل یک تا سه عبارتند از: تصمیم، اعلام تصمیم و جدایی که موجب بیشتر آشفتگی و ناآرامی می شود. او در این کتاب می نویسد : «تصمیم به طلاق، گفتن آن به همسر و خانواده و ترک زندگی مشترک هسته هیجانی طلاق است. این سه مرحله با تردید، ابهام، جنگ قدرت ، تعمق و استرس مشخص می شود.»
تریدی وجود ندارد که تصمیم به طلاق موجب اشوب و پریشانی روانی می شود. در این زمان دشوار، شما به حمایت خانواده و دوستانتان بیش از هر زمان دیگری نیاز دارید، اما باید چگونه به آنها خبر دهید که زندگی مشترکتان به پایان رسیده است بدون آنکه استرسی بیش از حدی به انها یا خودتان وارد شود؟ چه موقع و چقدر باید به همکارانتان در این مورد اطلاعات دهید؟ باید توجه داشته باشید که هیچ قاعده صریحی وجود ندارد که شما از آن تبعیت کنید در زمانی که می خواهید خبر طلاقتان را اعلام کنید.آنچه در زیر ارائه می شود، نکات بنیادی است که برای راهنمایی شما در این مرحله ارائه می شود.
خانواده و دوستان
هنگاهی که قصدتان را برای ازدواج با فردی که دوستش دارید به خانواده و دوستانتان اعلام می کنید ، احتمالاً تصور خوبی از نحوه واکنش آنها دارید: شادی، هیجان و تبریک. خانواده و دوستانتان احتمالاً منتظر آینده نیستند که از شکست در زندگی مشترکتان بشنوند و به همین دلیل واکنش شان به خبر طلاق احتمالاً غیرقابل پیش بینی خواهد بود، مگر اینکه همسرتان فردی نامطلوب و نامناسب باشد.
• لاری نیسان، مدیر انستیو روان درمانی تورنتو، اشاره می کند:«اگر جدایی تان غیر خصمانه است، شما و همسرتان با همدیگر به نزد خانواده هایتان بروید و به آنها در مورد طلاقتان بگویید. اما اگر اختلافتان شدید است، نباید با همدیگر این خبر را اطلاع دهید زیرا این می تواند به دعوای دیگری بین شما و همسرتان در جلوی خانواده هایتان منجر شود و آنها را از هر دوی شما دلخور و ناراحت کند.»
• خواه شما به تنهایی این خبر را به خانواده تان اطلاع دهید یا همراه همسرتان، این ایده خوبی است که قبلا تمرین کنید که چه چیزی را باید بگویید و چگونه. تصمیم بگیرید چه میزان از جزئیات برای گفتن به انها مناسب است، سپس سعی کنید که به ارائه اطلاعات اضافی نپردازید. ارائه اطلاعات بیش از حد در مورد مشاجرات و پیمان شکنی های زندگی مشترک می تواند موجب شود شنوندگان تان خشمگین و افسرده رها شوند واگر شما سرانجام با همسرتان آشتی کردید، همه این جزئیات شرم آور می تواند باور یا پذیرش اینکه به زندگی مشترکتان برگشته اید را برای آنها دشوار سازد.
• هنگامی که می خواهید این خبر را به خانواده تان بگویید، ارام باشید اما با یک مقدمه طولانی شروع نکنید. اگر این خبر را بدون مقدمه طولانی بگویید و سپس موقعیت را تا آنجا که ممکن است با ظرافت برای آنها تبیین کنید، مقداری از اضطراب آنها کم خواهد شد.
• دکتر نیسان معتقد است که با فردی که به شما نزدیک تر است شروع کنید، خواه این فرد برادرتان باشد یا مادرتان، او می گوید:«شروع با افرادی که بیشتر حمایت کننده هستند، به شما کمک خواهد کرد تا از این دوره دشوار عبور کنید. انتظار هیچ پاسخ مشخصی از انها نداشته باشید؛ تضمینی وجود ندارد که افراد مختلف چگونه در مواجهه با این خبر واکنش نشان می دهند. در وهله اول، ممکن است شوکه و ناراحت شوند اما معمولا بعد از این حالت شگفتی اولیه، با عشق و حمایت به فرد واکنش نشان می دهند.
• اگر ازدواج تان از ابتدا با فرد مناسبی نبوده است، دوستان و خانواده تان ممکن است به صورتی مثبت به این خبر واکنش نشان دهند. اما مناسب بودن در این مورد واژه ای نسبی است. اگر آنها از همسرتان خوششان نیاید، فکر می کنند اتفاق بسیار خوبی در زندگی شما افتاده است . در این مواقع، شما که احتمالاً با این تردید دست و پنجه نرم می کنید که آیا کار درستی کرده اید یا نه، پذیرش آسان آنها ممکن است شوکه تان کند.
• اگر خانواده تان رابطه خوبی با همسرتان داشته باشند، بین وفاداری شان به شما و ارتباط خوبشان با او سرگردان می مانند. سعی کنید که از خانواده تان بخواهید که همه روابطشان با او را قطع کنند، مگر اینکه همسر سابقتان در زندگی مشترک به صورتی پنهان از خانواده تان از شما سوء استفاده کرده باشد.
• اگر دارای فرزند هستید ، از هر تلاشی برای داشتن یک رابطه مثبت با همسر سابقتان فروگذار نکنید و خانواده تان را نیز به رابطه خوب با او ترغیب کنید. بچه هایتان از این روابط مثبت منافع زیادی را کسب می کنند.
• اگر به نظر می رسد که اعضای خانواده در برابر اتفاقی که برای شما افتاده است بی احساس هستند، به انها بگویید که چه احساس ناگواری دارید و به آنها این امکان را بدهید که برنگرششان دوباره تامل کنند.
• ممکن است قادر نباشید که واکنش دوستانتان را در هنگامی که خبر طلاقتان را اطلاع می دهید به درستی پیش بینی کنید. برخی از دوستان ممکن است از شما جدا شوند، برخی ممکن است دوستان وفاداری برای همسر سابقتان باقی بمانند و برخی ممکن است هر زمان که با شما صحبت می کنند احساس بدی داشته باشند که صحبت شما با انها اغلب کمتر و کمتر خواهد شد.
• دکتر مل کرانتزلر، روان شناس و نویسنده کتاب «مدیریت طلاق» می گوید: «اگر این اتفاق افتاد ، سعی کنید آن را به این صورت حل کنید : نگاهی دقیق تر به ماهیت رابطه تان با افراد داشته باشید که به عنوان دوست شما هستند و اکنون غیبشان زده است . این زمان مناسبی است که دوباره روابط تان با انها را ارزیابی کنید . از خودتان بپرسید که چه تعداد از آنها تنها آشنایی معمولی هستند؛ اشخاصی که شما آنها را به این دلیل می شناسید که همسایه تان بوده اند و یا به دلیل متاهل بودن یا بچه دار بودنشان سبک زندگی شبیه به شما را داشته اند . اینها افرادی هستند که شما هرگز افکار درونی تان را به آنها نگفته اید یا احساس نمی کنید که عمیقاً نگرانتان هستند. از دست دادن انها در واقع از دست دادن یک عادت قدیمی است به جای آنکه از دست داد یک دوست واقعی باشد.»
گفتن به بچه ها
جان سینکلیر، مددکار اجتماعی و مشاور خانواده ، معتقد است : نحوه مطلع ساختن بچه ها بستگی به سن و میزان رشد شان دارد. برای مثال ، بچه های کوچک بین سنین 3 تا 5 سال نیاز به اطلاعات واقعی و عینی دارند. آنها نیاز دارند بدانند که از آنها در هر صورتی مراقبت می شود و ایمن هستند، اسباب بازی هایشان با آنها هست و نیازهایشان مورد توجه قرار خواهد گرفت. به یاد داشته باشید که این مسئله را برای انها ساده نگه دارید. بچه های شما نیاز ندارند که میزان زیادی از جزئیات شخصی طلاقتان مطلع شوند و اگر هم به آنها این جزئیات را بگویید، متوجه نخواهند شد. بنابراین به آنها اطلاعات غیرضروری ندهید. این بدان معنا نیست که شما می خواهید چیزی را از انها پنهان کنید، بلکه تنها به آنها مواردی را خواهید گفت که نیاز دارند بدانند.»
نحوه مدیریت این بحث دشوار با بچه هایتان از سوی شما و همسرتان ، نشانه ای مناسب از نحوه مشارکت والدینی است. سینکلر می گوید: این موضوع ممکن است دشوار باشد، اما اگر شما بتوانید همچون یک تیم با همدیگر این خبر را به بچه ها بدهید، به آنها نشان می دهید که می توانید برای همیشه به عنوان والدین باقی بمانید.» گفتن خبر طلاق به بچه ها نیاز به میزان زیادی همکاری دارد. توجه بچه ها عمدتاً به مسائل عملی است: آنها تمایل دارند بدانند که کجا و با کدام یک از والدین شان زندگی خواهند کرد، آیا مدرسه شان تغییر خواهد کرد یا نه و ... قبل از اینکه به بچه ها اطلاع دهید که می خواهید از هم جدا شوید، محل زندگی آینده تان را انتخاب کنید. تا جایی که امکان دارد اتاقی برای بچه هایتان در مکان جدید آماده کنید که به انها کمک می کند تا در تنظیم زندگی آینده شان راحت تر باشند.
استن بنر، روان شناس و مشاور خانواده، تاکید می کند:« به دفعات به بچه ها اطمینان بدهید که دوست شان دارید. این بهترین روشی است که خبر طلاق را برای آنها قابل هضم می کند. به بچه هایتان بگویید که علاقه تان به انها تغییری نخواهد کرد.»
در محل کار
طلاق مسئله ای شخصی است و شما متعجب هستید گه چرا نیاز است به رئیستان و همکارانتان در مورد آن اطلاع دهید. اما گفتن این خبر به افراد مناسبی همچون سرپرست تان مزایای زیادی دارد؛ برنامه کاری شما ممکن است به دلیل قرارهایی که با وکیل یا مشاورتان دارید، تغییر کند و سرپرست تان اگر در مورد این موضع اطلاع داشته باشد ممکن است حمایت بیشتری از شما کند. همچنین اگر در طول چند ماه با کاهش بهره وری شما به دلیل احساس پریشانی یا افسردگی ناشی از طلاق مواجه شود، شما را بیشتر درک خواهد کرد. این ایده خوبی است که به بخش مدکاری سازمان متبوعتان مراجعه کنید و آنها را از طلاقتان مطلع سازید یا در صورت فقدان چنین بخشی ، به بخش نیروی انسانی مراجعه کنید. ممکن است برای برخی از کمک ها از سوی آنها واجد شرایط تشخیص داده شوید و این به عبور شما از این دوره دشوار کمک خواهد کرد. ممکن است شما تمایل داشته باشید این خبر را به برخی از همکارانتان اطلاع دهید. در این باره دکتر اسکات فاگان، مشاور و مدیر مرکزمشاوره وارن شیل تورنتو، می گوید:«مراقب باشید که به چه فردی یا افرادی این خبر را اطلاع می دهید.» او می گوید:«برخی از دوستان نزدیک ممکن است از همکارانتان باشند، اما هر فردی که با شما در محل کار ارتباط دارد، نباید جزئیات زندگی شما را بشنود، بنابراین انچه را می خواهید، اطلاع دهید محدود کنید. این مسئله یک مسئله کاری نیست بلکه مسئله ای شخصی است مگر اینکه بر کارتان تاثیر بگذارد.»
فاگان می گوید :«اگر برخی سخن چین ها و شایعات در محل کار شما را ازار می دهد، با افرادی که این گونه شایعات را رواج می دهند صحبت کنید و مشکلتان را تا آنجا که ممکن است صریح بیان کنید . با آنها بگویید که طلاقتان مسئله ای شخصی است و به آنها مربوط نیست. از سوی دیگر ، منتظر باشید که آنها نیز صحبت کنند. برآنچه تمرکز کنید و متوجه باشید که احساس شما حساس تر از زمان عادی است. اگر به کارتان یا آبرویتان اسیب نرساند، به این شایعات اهمیتی ندهید.»
التیام زمان
این یک دوره دشوار برای شما است. احساس می کنید که مجبور هستید یا همه چیز در مورد موقعیت تان را به همه بگویید یا به هیچ کس نگویید. به یاد داشته باشید که اطلاع خبر طلاق با روشی ملایم و آرام به افرادی که شما را دوست دارند سبب می شود از حمایت و علاقه مثبت آنها برخوردار شوید، نه اینکه با دیگران برای نزاع و مشاجره با همسر سابقتان متحد شوید. طلاق یک مرحله گذار بزرگ است و دیگران برای شما نگران هستند، بنابراین به خودتان و آنها فرصت بدهید تا این خبر را پردازش کنند و با تغییراتی که اتفاق خواهد افتاد کنار بیایند. این آسان نیست اما صبر، حمایت و صداقت می تواند عبور از این مرحله را برای هر فردی آسان تر کند.
محمد اقاجانی، کارشناس ارشد روان شناسی
