وقتی اولین قدم های استقلال را برمی دارد
کودک در دوره ای بسیار کوتاه، توانمندی های زیادی را با سرعتی شگفت انگیز به دست می آورد: حرف زدن، راه رفتن، برقراری ارتباط با دیگران و ... این توانمندی ها به او کمک می کند به طور مستقل، البته در حد خود، در دنیای محیطی خود کنجکاوی کند. این که کودک در این سن چه قدر دست به کشف دنیای محیطی خود بزند، بستگی به اعتمادی دارد که به محیط و اطرافیان نزدیک خود دارد. آن ها نیاز دارند در هر قدم، کسی که به او اعتماد دارند، همراه شان باشد، تا بتوانند به سمت استقلال همراه با اعتماد به نفس و اعتماد به محیط و والدین، پیش بروند.
کودکی که در هر قدم، سرزنش شود، تحقیر شود، یا تنها رها شود، کودکی که در محیط آسیب ببیند و والدی نباشد که از این آسیب پیشگیری کند یا در صورت روی دادن، از او حمایت و دلجویی کند، دچار ترس از کنکاش محیط و رو به رو شدن با تازه ها خواهد بود. در آینده هم، او با موقعیت های جدید، به صورت باز و پذیرا برخورد نخواهد کرد یا برای تغییر، دلهره ی زیادی خواهد داشت.
• در یک خانواده ی بدون مشکل هم، کنجکاوی ها، شیطنت ها و خواسته های یک نوپا می تواند طاقت فرسا باشد، چه برسد به شرایط بعد از طلاق. به خاطر خودتان و به خاطر فرزندتان، دست به وضع قوانین زیاد از حد و تنبیه های آن چنانی نزنید.
• سعی کنید قوانین کم، اما روشنی داشته باشید. به علاوه، سعی کنید روی کار های مثبت تأکید کنید و کمتر با او درگیر شوید.
• موفقیت ها و پیشرفت ها یش را نادیده نگیرید و تشویق دائم و ابراز محبت به او را فراموش نکنید. نشان بدهید چه قدر از داشتن او خوشحال هستید.
مراقب خشم و نگرانی هایش باشید
کودکان در این دوران سنی، جدا شدن از والدین را درک می کنند و در واکنش به آن، خشمگین می شوند. البته ممکن است خشم خود را به صورت کج خلقی، بی قراری یا رفتار هایی مثل قهر و گاز گرفتن نشان دهند، رفتار هایی که به پای خشم او از جدا شدن از والدینش گذاشته نشوند. همچنین آن ها ممکن است احساس نگرانی را تجربه کنند، به خصوص اگر در باره ی نحوه ی مراقبت از آن ها، این که چه کسی به آنها رسیدگی خواهد کرد و مانند آن، دچار تردید و ابهام باشند.
• با او درباره ی طلاق صحبت کنید. به او کمک کنید احساسی که تجربه می کند اما هنوز با آن زیاد آشنا نیست را بشناسد و بیان کند: « فکر کنم تو از این که من بعضی وقت ها تو رو خونه ی مادر بزرگ می گذارم نگران می شی. »
• زمان های باهم بودن را سنگین و شلوغ نکنید: فقط شما، فقط بازی های ساده. هدف باهم بودن و لذت بردن است.
• برای تقسیم زمان دیدار والدین، در این سن، بهتر است کودک والدی که با او زندگی نمی کند را چند بار در هفته، برای زمان های کوتاه ببیند، تا این که یک بار در ماه؛ چند روز کامل. اگر والدی هستید که با کودک خود زندگی نمی کنید، سعی کنید دست کم هر شب به او زنگ بزنید و فقط بگویید « شب به خیر عزیزم. خیلی دوستت دارم. »
• اگر شرایط بحرانی است و کودک تان اضطراب را تجربه می کند، اصلا" دوره ی خوبی برای آموزش توالت رفتن نیست.
بهنوش خرم روز، کارشناس ارشد روان شناسی بالینی کودک
گردآوری: مرکز مشاوره روان شناسی آرامیس
