بردن کودک به پارک و فروشگاه بدون جنگ اعصاب
در موقعیت های خاص بیرون از خانه، چگونه از قشقرق کردن کودک خود جلوگیری کنیم؟
موقعیت های خاص به مواقعی گفته می شود که اداره کردن رفتار کودک در آن مشکل تر می شود، مانند خرید از فروشگاه، هنگامی که در ماشین هستیم، رفتن به پارک و شهربازی، در مطب پزشک ، سپردن کودک به مهد و یا پرستار، مراسم خاص مانند عروسی یا عزا. برای جلوگیری از قشقرق های کودک در مواقع خاص و کنترل رفتارهای او تکنیک ها و مهارت هایی وجود دارد. در اینجا به تکنیک های مربوطه به خرید از فروشگاه و رفتن به پارک یا شهربازی اشاره می شود:
خرید از فروشگاه
• ابتدا در خانه با کودک بازی فروشگاه رفتن انجام دهید.
• پیش از رفتن به فروشگاه برای کودک توضیح دهید که در فروشگاه قصد چه کاری دارید و چه چیزهایی را می خواهید بخرید. دو لیست تهیه کنید ؛ یکی برای خودتان و یکی برای کودکتان وقتی به فروشگاه رسیدید از این دو لیست تهیه شده ابتدا یکی دو قلم از لیست خود را در سبد بگذارید و بعد یکی از لیست کودک . به این ترتیب کودک زمان بیشتری را می توانند با شما همراهی کند و همین روند را تا پایان لیست ادامه دهید. سعی کنید حتما یکی از اقلام موجود در لیست کودک را در آخرین مرحله بردارید، چون در غیر اینصورت خرید کودک تمام می شود و او بی صبرانه می خواهد فروشگاه را ترک کند تا آنها را باز کند و این باعث می شود تا دیگر ادامه خرید شما را همراهی نکند و باعث بدرفتاری و قشقرق کودک می شود.
• در هنگام خرید از فروشگاه از روش «مشارکت در خرید» استفاده کنید. در فروشگاه کودک خود را مسئول خرید چند چیز مشخص کنید و مدام به او یادآوری کنید که مسئول خرید چه وسایلی هست؟ مثلا بگویید «تو مسئول خرید ماکارونی پروانه ای هستی» و در طی خرید از او بپرسید «هنوز فلان چیز را ندیده ای؟»
• زمانی که کودک شما زیاده خواهی می کند بهترین تکنیک «نه گفتن» و در ادامه بی اعتنایی به رفتاهای اوست. نیازی نیست به کودک توضیح بیشتری دهید ! با او جر و بحث نکنید و فقط قاطعانه بگویید : «نه» .
• در آخر یاد آور می شوم که این نکته را در نظر بگیرید که کودک شما صبر و تحمل خریدهای طولانی مدت را ندارد و نمی توانید از او انتظار داشته باشید برای خریدهای طولانی شما را بدون هیچ مشکلی همراهی کند. این نکته را فراموش نکنید که او یک کودک است و دیدن مثلاً انواع پارچه و یا قابلمه برای او هیچ جذابیتی ندارد و کسل کننده است.
تکنیک پول توجیبی
• پول تو جیبی می تواند کمک زیادی در این زمینه به شما بکند.
• پول توجیبی از بسیاری از قشقرق ها و زیاده خواهی های کودک جلوگیری می کند. و به او اعتماد به نفس می دهد.
• پول توجیبی پولی است که کودک می تواند با ان خ ید روزانه بکند و مثلا تنقلات یا به اصطلاح هله هوله های مورد نیاز خود را بگیرد.
• دادن پول توجیبی به کودک را می توان از سن چهارسالگی آغاز کرد. این تکنیک چهار سال طول می کشد ، به این صورت که در چهار ساگی والدین یک سال به صورت روزانه مبلغ معینی را به کودک خود می دهند و بعد از یکسال فردای روز تولد کودک این پرداخت از روزانه به هفتگی تبدیل می شود و سال بعد دو هفته یک بار و در سال آخر ماهانه می شود.
• به یاد داشته باشید اگر شما از چهار سالگی پول تو جیبی دادن به کودک خود را آغاز نکرده باشید و الان که بزرگ تر شده است بخواهید این تکنیک را آغاز کنید باید حتما این روند چهار ساله (روزانه، هفتگی، دو هفته یک بار و ماهانه) رعایت شود؛ زیرا کودک باید بتواند پول خود را از امروز صبح تا فردا صبح مدیریت کند که تمام نشود و اگر وسط روز تمام شد بداند که تا فردا صبح خبری از پول اضافه نیست . در سال آینده هم باید بتواند از این جمعه تا جمعه بعد برای پول خود برنامه ریزی کند و اگر مثلا دوشنبه پولش تمام شد باید صبر کند تا جمعه شود و به این ترتیب دو هفته یک بار و ماهانه را می تواند مدیریت کند؛ و بعد از چهار سال پولی را که ماهانه در اختیار او قرار می دهید می تواند طی سی روز مدیریت و برنامه ریزی کند و وسط ماه بی پول نمی ماند.
• هرگز پول توجیبی شامل تنبیه نمی شود ، مثلاً «چون فلان کار زشت را کردی امروز یا این هفته و ... پول تو جیبی ات را قطع میکنم». قطع پول تو جیبی به عنوان مجازات کاملا اشتباه است.
• خرید قلک برای کودک کاری بسیار بیهوده و اشتباه است، چون قصد ما از دادن پول تو جیبی جمع کردن پول هایش نیست، بلکه می خواهیم کودک معامله کردن، داد و ستد کردن، خرید کردن، پس گرفتن بقیه پول و حتی قرض گرفتن و قرض دادن را یاد بگیرد. پس کودک را به جمع کردن ، پس گرفتن بقیه پول و حتی قرض گرفتن و قرض دادن را یاد بگیرد. پس کودک را به جمع کردن پول های خود برای خریدن چیزی تشویق نکنید، چون او خودش باید به این نتیجه برسد که برای رسیدن به خواسته بزرگ تر باید از بعضی خواسته های خود چشم پوشی کند.
• کودک این حق را دارد که خودش برای خرج کردن پول خود تصمیم بگیرد، ولی گاهی شما می توانید برای استفاده از خریدهای او قوانینی بگذارید، مثلاً کودک هر نوع تنقلاتی که بخواهد می تواند بخرد، ولی برای اینکه بتواند غذایش را بخورد قانون می گذارید که خوردن هر نوع تنقلاتی دو ساعت قبل از غذا ممنوع است.
• اگر پول کودک زودتر از موعد مقرر تمام شد ، پول بیشتری به او پرداخت نکنید و یا پول توجیبی فردا یا هفته بعد او را زودتر ندهید. با این کار مدیریت پول و اولویت بندی خواسته هایش را به او خواهید آموخت و در مقابل درخواست پول اضافی از سوی کودک ، قاطعانه بگویید: « به اندازه پولت باید خرید کنی».
• پول تو جیبی به کودک کمک می کند تا حدی قدر وسایل خود را بداند و به زودی انها برایش بی ارزش نمی شوند، چون خودش بهای آنها را پرداخت کرده، در نگهداری ان هم دقت بیشتری می کند. مثلا سی دی ای که خود کودک خریداری کرده در جای سی دی ها قرار می گیرد و زیر دست و پا نمی افتد.
• این تفکر که برخی از والدین مایل نیستند کودکشان با مقوله پول اشنا شود: تفکر منطقی ای نیست ، زیرا که پول واقعیت دنیای امروز ماست و نباید چشم را به روی واقعیت بست. با این تکنیک، بدون چشم پوشی از واقعیت ، مدیریت صحیح استفاده از پول را به او آموزش دهید.
رفتن به پارک و شهربازی
• در پارک با کلماتی واضح و روشن به فرزند خود بگویید تا چه حدی می تواند از شما دور شود، مثلاً «تا آن صندلی ها یا آن آبخوری» چون وقتی به کودک می گوییم از جلوی چشمان من دور نشو، کودک واقعاً نمی داند چشمان شما تا چه حدی را می بیند و کجاها را می بیند.
• در زمان رفتن به پارک و یا شهربازی یکی از سه محدودیت را قائل شوید: 1. محدودیت زمانی 2. محدویت تعداد بازی 3. محدودیت پولی
• به کودک قبل از رفتن به پارک یا شهربازی بگوید که قرار است «چه مدت» مثلاً یک ساعت یا «چه تعداد بازی» مثلا 5 وسیله بازی و یا «چه مقدار پول» مثلا بیست هزار تومان خرج شود تا از انجا بروید.
• قبل از رفتن به او نشان دهید که عقربه ساعت به اینجا که رسید یعنی زمان پارک تمام شده است (از ساعت بزرگ با عقربه و عددهای واضح و بزرگ استفاده کنید ) و به یاد داشته باشید که قبل از زمان مشخص شده باید نزدیک شدن عقربه به لحظه اتمام قرار را گوشزد کنید. چون کودکان هم فراموشکارند و هم تحمل تغییرات ناگهانی را ندارند. پس موقعی که غرق در بازی هستید نمی توانید یکباره به او بگویید عقربه به اینجا رسید و باید برویم.
مریم عطاریان ، مشاور کودک و خانواده
