آرامیس مشاور




رشد کودک چه ربطی به من دارد؟

هر کسی که با رویکرد جدیدی آشنا می شود فوراً از خودش می پرسد «این بحثها و رویکردها چه ربطی به من دارند؟» سئوالی که بسیار رایج و محتاج جوابگویی است.در این نوشته از منظر نفع شخصی، مشاغل مرتبط با کودکان ، تحقیق، تدریس و کار بالینی و تاثیرگذاری بر سیاست عمومی به چرایی این مطلب می پردازیم.


نفع شخصی
اکثر انسانها ازدواج می کنند و بچه دار می شوند. شناخت بیشتر کودکان باعث می شود مشکلات و ظرفیتهای کودکان را بیشتر بشناسیم و به والدین اجازه می دهد از تربیت فرزندان خود بیشتر لذت ببرند. برای مثال، والدین با پی بردن به سیر رشد شناختی (عقلی) کودکان می توانند بفهمند چرا فرزندشان از فلان بازی لذت می برد. بچه های خردسال به این دلیل از بازی «دالی موشه» لذت می برند که متوجه می شوند آدمها حتی اگر دیده نشوند هم وجود دارند . این بازی در کودکان این انتظار را ایجاد می کند که پدر و مادرشان هنوز حاضرند و سپس انتظار شان تایید می شود و وقتی انتظارش براورده می شود خوشحال می گردند. این واکنش برای والدینی که متوجه ادراک بازی «دالی موشه» در نزد کودکان هستند، بسیار موجه است.
در عین حال والدین با پی بردن به جایگاه فعلی فرزندمتخصصان بهداشت روانی خود در چرخه رشد می توانند به او کمک کنند. والدین با کسب اطلاعات در مورد مهارتهای لازم برای روخوانی می توانند مناسبترین زمان را برای آموزش روخوانی به فرزندشان را تشخیص بدهند. در عین حال می توانند علایم هشدار دهنده را بیابند و اقدامات اصلاحی مناسبی را به اجرا گذارند. بچه 9 ماهه ای وجود داشت که مدتی غان و غون نمی کرد. پدر و مادرش تصور می کردند فرزندشان مشکل شنوایی دارد. به همین دلیل او را نزد پزشک بردند و متوجه شدند حدس شان درست است.


مشاغل مرتبط با کودکان
تمامی کسانی که با کودکان سر و کار دارند یعنی معلمان ، متخصصان بهداشت روانی، پرستاران، متخصصان تغذیه، متخصصان مراقبت از کودکان، کارکنان مهد کودکها، مربیان والدین و ناظران محوطه های بازی باید اطلاعاتی در مورد رشد کودک داشته باشند. آنها خیلی به روان شناسی رشد کودک احتیاج دارند. برای مثال اگر معلمان بدانند که نحوه ارایه سئوالات تاثیر زیادی بر نحوه پاسخدهی دانش اموزان می گذارد، دیگر بسیاری از ناکامیها و شکستها روی نخواهد داد. پرستاران هم باید راه و رسم ارتباط با کودکان را در شرایط بحرانی (مثل هنگام آماده کردن کودکان برای عمل جراحی یا طلاق و مرگ والدین ) و نحوه بیان این اتفاقات برای کودکان را بدانند. آن دسته از متخصصان تغذیه که با فرآیندهای فکری کودکان آشنایی دارند از راهبردهای بهتری برای تشویق کودکان به رعایت رژیم های غذایی استفاده می کنند.


تحقیق، تدریس و کار بالینی
رشد کودک یک رشته در حال توسعه است. بسیاری از متخصصان رشد کودک در کالج ها و دانشگاهها تدریس می کنند و به امر تحقیق مشغولند. در هنگام مطالعه این کتاب ممکن است سوالاتی در ذهن شما شکل بگیرد که روزی در صدد پاسخ دادن به آنها برآیید. در ضمن این روزها بر شهرت دوره های آموزش تربیت کودکان افزوده شده است و برای طراحی و اجرای این برنامه های آموزشی از روان شناسان کودک کمک گرفته می شود.


تاثیر گذاری بر سیاست عمومی
تحقیقات می توانند به بسیاری از سوالات مرتبط با سیاست های عمومی پاسخ دهند. امروزه موسسات دولتی برای تدوین و ارزیابی برنامه های مربوط به بهبود زندگی کودکان از متخصصان رشد کودک بهره می گیرند. برای مثال یکی از مشکلات ملی امریکا، مسئله سوءرفتار با کودکان است که محققان باید روش های جدیدی برای پیشگیری از آن و درمان قربانیان بیابند. یکی دیگر از مشکلات مهم ملی، مسئله بهداشت روانی است و همواره باید در مورد علل مشکلات هیجانی و روش پیشگیری از آنها تحقیق کرد. پاره ای از سوالات تحقیقی نیز به تاثیرات تلویزیون و پیام های بازرگانی تلویزیونی بر کودکان مربوط بوده اند. متخصصان رشد کودک در این خصوص راههای برای اصلاح تاثیرات تلویزون بر کودکان پیشنهاد می کنند. (هوستون، واتکینز و کانکل، 1989) تحقیقاتی نیز در مورد بهبود تاثیرات مراقبت های روزانه بر کودکان خردسال صورت گرفته است. (لمب ، 1998).محققان رشد کودک با تاثیرگذاری بر سیاست های عمومی موجود در مورد کودکان در سطح محلی، ایالتی و ملی جامعه را وا می دارند عنایت خاصی به گرانبهاترین منابع خودش یعنی کودکان داشته باشند.
سوالات تحقیقی غالبا بر مبنای رویکردهای نظری مطرح می شوند و برای درک رشد کودکان چاره ای جز آشنایی با رویکردهای مختلف نداریم.

منبع : روان شناسی رشد، سفر پرماجرای کودک، نوشته پاول اس. کاپلان،
مترجم مهرداد فیروزبخت، انتشارات رسا، چاپ چهارم 1386