او موثرترین روان شناس در حوزه روان درمانی در آمریکای شمالی می دانند.
الیس را شاید بتوان کلکسیونی از بیماری های جسمانی نامید. بیماری کلیوی او در 5 سالگی تشخیص داده و باعث شد در مدت 4 سال 9 بار در بیمارستان بستری شود. آن هم در شرایطی که فقط یک موردش حدود یک سال طول کشید. این بستری شدن ها برای او دشوار بود، چرا که والدینش از او حمایت نمی کردند و حتی چندان به ملاقات او نمی رفتند. در همان کودکی مجبور شد لوزه هایش را عمل کند. مشکل دیگر بی خوابی بود که از دوران کودکی آغاز شد و تا حدود 60 سالگی ادامه یافت. زمانی که 28 ساله بود به علت مشکل سینوس هایش تحت عمل جراحی قرار گرفت. از حدود 40 سالگی ، پزشکان متوجه مشکل دیابت او شدند. تزریق دیابت برای او طی سال های بعد دردسرهای زیادی به همراه داشت. به این مشکلات گوارشی را هم اضافه کنید. اگر نگاهی به عکس الیس بیندازید، متوجه می شوید که بینایی او نیز بسیار ضعیف شده بود. اما اگر تصور می کنید این مجموعه بیماری ها توانستند او را وادار به عقب نشینی در زندگی کنند، سخت در اشتباهید.
الیس همان طور که در نظریه اش هم گفته، شرایط زندگی، اطرافیان و رویدادهای گذشته تعیین کننده مشکلات فرد نیست، بلکه نوع ادراک ما از موقعیت ها اهمیت دارد. بر این مبنا، الیس با شیوه ی تفکر خود توانست بر همه این مشکلات غلبه کند و زندگی موثر و پرباری داشته باشد.
البرت لیس در 1913 در پیتربورگ به دنیا آمد، در 4 سالگی همراه خانواده به پیتزبورگ رفت و جز یک سال که در نیوجرسی زندگی کرد، باقی عمر خود را در پیتزبورگ گذراند. پدر او فروشنده دوره گرد بود که بیشتر اوقات در سفر بود و در نتیجه، چندان بچه هایش ارتباط نداشت.الیس مادرش را زنی در خود فرو رفته و مبتلا به اختلال دو قطبی توصیف کرده است. برخی اوقات مادر او فردی پرانرژی بود که در این زمان ها به هیچ عنوان دیگران گوش نمی داد و دوره هایی نیز افسردگی شدید رنج می برد . به صورت کلی، هم پدر و هم مادر او از نظر عاطفی و احساسی با بچه ها ارتباط نزدیکی نداشتند. اما الیس مقهور شرایط خانوادگی تلخ خود نشد و توانست در همین اوضاع سخت ویژگی های مبتی در خود ایجاد کند، از جمله تلاش برای حل مسئله.
از نویسندگی تا درمانگری
آروزی بزرگ الیس در کودکی نویسنده شدن بود. او فکر می کرد اگر بتواند بعد از این سن با خیال راحت به رویای نویسنده شدن خود بپردازد، اما افسردگی شدید رویای او را خراب کرد. او به دانشگاه رفت و ابتدا در دانشگاه تجارت خواند، اما خیلی زود متوجه شد که این رشته و این حوزه کاری نمی تواند مورد علاقه او قرار بگیرد. زمانی که 28 ساله بود، بیشتر وقت خالی خود را صرف نوشتن داستان می کرد. در این زمان، او شاید بیش از دو جین کتاب نوشته بود که البته هیچ ناشری تمایل به چاپ آنها نداشت. بعد از مدتی متوجه شد آینده خوبی در زمینه کتاب هایی داستانی نخواهد داشت و در نتیجه، به سراغ نوشتن کتاب هایی با مضامین غیرداستانی رفت. اولین کتاب های او در این حوزه مربوط به زندگی جنسی بود. زمانی که او با پرسش از دوستان و اطرافیان سعی می کرد اطلاعات بیتشری برای نوشتن کتابش کسب کند، متوجه نکته مهمی شد؛ او از پاسخ دادن به سوالات دیگران و کمک به حل مشکلات آنها لذت می برد. در همین دوره بود که متوجه علاقه اش به کار بالینی شد.
کاری عاشقانه
آلبرت الیس این بار به دانشگاه کلمبیا رفت و در روان شناسی بالینی دکتری خود را گرفت. ابتدا الیس تحت تاثیر روانکاوی و نظریه فروید بود، اما سیر مطالعات او باعث شد در 1953 یعنی حدود چهار سال بعد از گرفتن مدرک دکتری، الیس خود را درمانگر عقلانی بنامد. در این روش جدید او درمانگری بود که مستقیم تر کار می کرد. برای او به تجربه ثابت شده بود که روشی فعالانه می تواند در تعداد جلسات کمتری به مراجعان کمک کند از سوی، او برمبنای تجربه شخصی خود به مراجعان مواردی آموزش می داد، موضوعاتی فلسفی که بعدها پایه نطریه او شدند.
هر چند کتاب های اول او بیشتر در مورد زندگی جنسی و مفهوم عشق بودند، آرام آرام تمام انرژی خود را صرف کار بالینی و روش درمانی خود کرد. البته در همین حوزه یعنی زندگی جنسی نیز او یکی از افراد تاثیرگذار زمان خود بود، تا آنجا که او را یکی از افراد موثر در انقلاب جنسی آمریکا قلمداد می کنند. واقعیت است که این بخش از فعالیت های الیس و کتاب ها و نوشته های او با فرهنگ و البته مذهب ما به هیچ عنوانی همخوانی ندارد.
بعد از تمرکز بر کار روان درمانی عقلانی –هیجانی الیس روزی 16 ساعت کار می کرد. به مدت 40 سال هر جمعه بعدازظهر کارگاه برگزار می کرد و با این که میتوانست با فروش بالای کتاب هایش و البته جلسات روان درمانی و کاره هایی که برگزار می کرد میلونر شود، حقوق مختصری برای خود تعیین کرد و باقی پول خود را صرف «موسسه زندگی عاقلانه» کرد.
مهم ترین دستیار او دبی جان الیس بود. دبی طی سال هایی طولانی دستیار و دوست او بود، تا زمانی که 3 سال پیش از فوت الیس با او ازدواج کرد. خود الیس معتقد است الیس معتقد است دبی بیشترین تاثیر رادر زندگی او داشته است.
الیس در مجموع حدود 80 کتاب نوشته ، بیش از 800 مقاله علمی از او به چاپ رسیده و 200 نوار صوتی از کارگاه های او در حال حاضر موجود است.
تلاش آخرین روزها
الیس یک سال پایان زندگی اش را به شدت مریض بود. تا پیش از این بیماری، او تا حدود 92 سالگی همان عادت کاری گذشته را داشت؛ یعنی روزی 16 ساعت کار. اما یک سال آخر را بیشتر در بیمارستان بستری بود. آخرین کارگاه او حدود 9 ماه پیش از فوت او در بیمارستان برگزار شد، آن هم در شرایطی که همان روز صبح حمله قلبی را از سرگذرانده بود، اما حاضر نشده بود قرار خود را با دانشجویان بلژیکی لغو کند.
منبع : ماهنامه سپیده دانایی، شهریور 91 شماره 58
