آرامیس مشاور

«اسکیزوفرنیا» یا «شیزوفرنیا» دشوارترین اختلال روانی است که شامل فروپاشی و تجزیه در توانایی تفکر منطقی و یا توانایی تمیز واقعیت از خیال است. حتی در یک گفت و گوی عادی نیز دیگران تشخیص می دهند که بیمار اسکیزوفرنیایی مشکل دارد. امکان دارد گفت و گوهای آنها پراکنده و بی سر و ته بوده و به سختی بتوان از آن سر درآورد. بیمار به سرعت از یک موضوع به موضوع دیگر می پرد (پدیده ای که به آن واپاشی تداعی ها گفته می شود) ممکن است بیمار توهم داشته باشد؛ یعنی، تجارب ادراکی مثل شنیدن صداهای که فرد دیگری نمی شنود. این شخص ممکن است هذیان داشته باشد، یعنی باورهای کاملا نادرست مثل این اعتقاد که مرده است ، یا اینکه فرد مهمی در جهان (مثلا امپراطور جهان) است و یا دیگران بر ضد او توطئه می کنند. ممکن است تصور کنند که دیگران می توانند افکار او را بخوانند و یا افکار او را هدایت کند. امکان دارد واکنش عاطفی ناهمخوان مثل گریه در هنگام شنیدن خبرهای خوب یا خندیدن در هنگام روبرو شدن با خبرهای بد از خود نشان دهد و اینکه به هیچ وجه از خود عواطف نشان ندهد. استلال در اغلب اوقات عجیب و غریب است، مثلاً « آن مرد روی یک صندلی زرد رنگ نشسته است، پس او باید آدم بزدل و ترسویی باشد»؛ در بسیاری از موارد ، بیماران اسکیزوفرنیایی از لحاظ اجتماعی گوشه گیر هستند و دوست دارند از دیگران دوری کنند. نشانه های این بیماری غالباً عجیب بوده و باعث ناراحتی افرادی می شوند که در اطراف او زندگی می کنند.
برای آنکه تشخیص اسکیزوفرنیا داده شود، بیمار باید دست کم یکی از نشانه های فوق را به مدت حداقل 6 ماه داشته باشد و در یک حوزه اصلی زندگی مثل حفظ شغل، ارتباط با دیگران ، یا انجام کارهای مثل لباس پوشیدن دچار مشکل شود.
انواع
در اینجا سه نوع اصلی این بیماری توصیف می شوند؛
• اسکیزوفرنی در هم ریخته: ویژگی اسکیزوفرنی در هم ریخته عبارت است از رفتار در هم ریخته و غالباً ابلهانه و گفتار گسسته . این نوع از اسکیزوفرنیا شدیدترین نوع به شمار می آید. خوشبختانه این نوع نادر است و فقط پنج درصد از تمامی بیماران اسکیزوفرنیایی را تشکیل می دهد.
• اسکیزوفرنیایی کاتالولیک : این نوع اسکیزوفرنی که غالباً کاتاتونی نامیده می شود، به دو شکل یافت می شود . دریک نوع، شخص بی حرکت بوده و گاه ساعت ها در یک وضعیت باقی می ماند . چنین به نظر می رسد که بیمار از تمامی اتفاقاتی که در اطرافش می گذرد بی اطلاع است. هر چند بعدهاه می تواند درباره رویدادهایی که در طی این دوره اتفاق افتاده است، صحبت کند. نوع دیگر این اختلال به صورت فعالیت شدید و بی قرار است.
• اسکیزوفرنیای پارانوئید: ویژگی این نوع اسکیزوفرنی عبارت است از سوء ظن و هذیان گزند و آسیب، بیمار گم گشتگی قابل ملاحظه ای داشته و در گفت و گوهای خود از یک موضوع به موضوع دیگر می پرد.
درمان
درمان این اختلال براساس دارو درمانی است و درمان های روان شناختی نیز همراه با تجویز دارو توصیه می شود.
نمونه های جدید داروهای ضدروان پریشی به این افراد کمک می کنند تا زندگی رضایت بخشی داشته باشند . آنها در کاهش عدم تعادل زیست شیمیایی که عامل بروز اختلال هستند و نیز کاهش احتمال عود این اختلال اثر دارند. در هر صورت داروهای ضد روان پریشی ، مثل تمامی داروها، باید صرفا تحت نظر یک روان پزشک مجرب مصرف شوند.
محسن محمدی – کارشناس ارشد روان شناسی بالینی