اما پیش از آنکه درباره اعتمادبنفس و چگونگی تقویت آن چیزی بگوییم، بهتر است اول به مفهوم خودپنداره بپردازیم. خودپنداره همانطور که از اسمش پیداست، پندار و نظری است که هر کسی درباره خودش به دست می آورد. عمده شکل گیری خودپنداره در کانون خانواده است. امر و نهی هایی که پدر و مادرها به فرزندشان دارند، نقش مهمی در این میان بازی می کند. پژوهش ها نشان داده که والدینی که فرزندپروری شان شکلی مستبدانه داشته یا پدر و مادرهایی که حالت نوروتیک مثل اضطراب یا وسواس از خود نشان می دهند یا به دلیل بعد کمال گرایی ای که در آنها هست، معمولاً اجازه مستقل شدن به کودکان خود نمی دهند و در نتیجه فرزندانی بار می آورند که دارای خودپنداره ای ضعیف هستند. در چنین وضعیتی بچه ها مسئولیت پذیر بار نمی ایند و به جای استقلال رای و عمل وابسته دیگران خصوصاً والدین خود می شوند. از آنجایی که در افراد وابسته حفظ ارزشمندی به نحو سالم و متعادل رشد نمی کند، در نتیجه مشکلات روانی زیادی برای آنها پیش می اید. این مسئله (حفظ ارزشمندی ) نقش موثری در سلامت روانی افراد دارد. اگر احساس ارزشمندی به هر نحوی خدشه دار شود، افراد یا به سمت احساس حقارت یا احساس خود بزرگ بینی کشیده می شوند. بنابراین یک سر عدم احساس ارزشمندی ، حقارت است و سر دیگر آن خودشیفتگی و خود بزرگ بینی . حالا با این توضیح می توان گفت که اعتمادبنفس ، ارزشی است که فرد برای خودش قائل است. بنابراین اگر تربیت درستی بر فرد از دوران کودکی اعمال شود، عزت نفس خوبی در او شکل می گیرد.
بنابرآنچه گفته شد حالا می توانیم بخشی از مشکلاتی را که در جامعه وجود دارد مثل همین رویگردانی جوانان از ازدواج را بهتر بررسی و تحلیل کنیم. یکی از دلایل گریز جوانان از ازدواج می تواند ناشی از عدم مسئولیت پذیری آن ها باشد. برخی از زوج های جوان پس از بروز کوچک ترین مشکلی در زندگی به سمت طلاق می روند. اینها همه به تربیت های ما بر می گردد، به این معنا که در این افراد اعتماد به نفس به معنای واقعی شکل نگرفته است. افرادی که دارای اعتماد به نفس سالمی هستند، معمولاً واقع بین هستند و با چشم باز به سوی واقعیت می روند. امروزه بسیاری از دخترها و پسرهای جوان نمی توانند واقعیت ها را بپذیرند . به همین علت با کوچک ترین مسئله ای شخصیت شان دچار تزلزل می شود.
دکتر محمدمهدی شریعت باقری، رواشناس
